De heilige Ursula, zoals afgebeeld door Hans Memling
Heilige Ursula met reisgenoten
Sint-Ursula van Keulen (†383) was een koningsdochter uit de 4e eeuw n.C die later heilig werd verklaard. Ze is patroonheilige van de leraressen en schoolkinderen. Ze wordt aanroepen tegen oorlog en voor een goed huwelijk. Haar feestdag valt op 21 oktober.
Het is zeer omstreden of de heilige Ursula echt heeft bestaan. In 1969 werd de heilige officieel van de kalender geschrapt.
Legende[]
Van de legende over het leven van Ursula bestaan twee varianten.
Legenda Aurea[]
Volgens deze legende is Ursula de dochter van de christelijke koning Dionotus. Ze werd door haar vader uitgehuwelijkt aan een heidense Engelse vorstenzoon Etherius, maar ze weigerde te trouwen met een heiden en wilde haar maagdelijkheid bewaren. Samen met lotgenoten – volgens de legende gaat het om elfduizend maagden – sloeg ze op de vlucht. Zij voer de Noordzee over en zeilde de Rijn op naar Bazel en reisde verder naar Rome. Op de terugreis viel de groep in Keulen in handen van de Hunnen. Omdat Ursula ook niet met hun leider wilde trouwen, werd ze samen met haar gevolg doorboord met pijlen.
Variant legende[]
Een variant hierop vertelt dat ze wel wilde trouwen met Etherius, maar dat ze om uitstel vroeg en eerst op pelgrimstocht naar Rome wilde gaan. Het verhaal van de terugreis Rijnopwaarts en haar dood in het door de Hunnen bezette Keulen is echter gelijk met de Legenda Aurea.
Interpretatie[]
Vermoedelijk zijn de elfduizend maagden een foute interpretatie van de oorspronkelijke tekst. In die tekst stond XI M, waarbij de M als duizend is geïnterpreteerd. In feite betekende dit 'elf martelaren'. Foutief werd dit als elfduizend vertaald. Een andere verklaring verwijst naar de naam van één van de elf maagden, Undecimillia. De naam betekent 'de kleine elfde', waarschijnlijk iemand uit het gezelschap die deze bijnaam kreeg omwille van haar gestalte. Die naam is later foutief als elfduizend vertaald.
Iconografie[]
Ursula wordt afgebeeld als een jonge koningsdochter. Meestal heeft zij één of meerdere pijlen in haar handen of steekt een pijl in haar hals of in haar borst. Onder haar mantel schuilen vaak enkele jonge vrouwen. Soms wordt ze ook met een palmtak afgebeeld, een symbool voor haar marteldood. Andere zeldzame attributen zijn een boek, een scepter, een schip of een duif.
Verering[]
De heilige Ursula is de patroonheilige van de Britse Maagdeneilanden, van Keulen, van de jonge meisjes, van de jeugd, de schoolkinderen, de leraressen en opvoedsters, van de universiteiten van Keulen, Coimbra, Parijs en Wenen. Zij wordt aanroepen in oorlogstijd, voor een goed huwelijk en tegen kinderziekten. Clematius, een Romeins senator, bouwde in de vierde eeuw te Keulen een kerk - later tot basiliek verheven - ter ere van een groep maagden die in Keulen als martelaar gestorven was. Het gaat over de maagden waartoe ook Ursula behoorde. Ursula wordt later ook de patroonheilige van de orde van de Ursulinen die zich naar haar noemden.
De stad Keulen heeft in haar stadswapen tot vandaag de dag elf tranen als symbool voor de elf(duizend) maagden die met de stadspatronin Ursula vermoord werden naast de drie kronen, die staan voor de Driekoningen Caspar, Melchior en Balthasar.
|
Voor meer mediabestanden zie de categorie Saint Ursula van Wikimedia Commons. |
bg:Урсула fr:Sainte Ursule it:Orsola hu:Szent Orsolya ja:聖ウルスラ ko:우르술라 pl:Urszula (święta brytyjska) sk:Uršuľa sv:Ursula