Religie kennis Wiki
Advertisement
Chorten Tibet

Chörten

Shigatse Monks, Tibet

Geelhoed-monniken

Het Tibetaans boeddhisme, (vroeger ook Lamaïsme genoemd) is de verzameling boeddhistische scholen die hun oorsprong in Tibet en de landen in de Himalaya hebben. De belangrijkste scholen zijn Nyingma, Kagyu, Sakya en Gelug. De veelgebruikte term lama is in feite een vertaling van het Indiase goeroe of spiritueel leraar.

Het Tibetaans boeddhisme onderscheidt zich van andere boeddhismes, door het geloof in wedergeboren leraren (tulkus) zoals de dalai lama, kennisoverdracht via Terma-geschriften, het geloof dat de Boeddha zich in menselijke gedaante kan manifesteren, bijvoorbeeld Padmasambhava en het geloof dat men de wedergeboorte zelf actief kan beïnvloeden (Tibetaans dodenboek).
Milarepa, the One Who Harkened

De heilige Milarepa

Buddha the Conqueror

Gautama Boeddha

Het Tibetaans boeddhisme ontstond toen in het jaar 174 het zuiden van Tibet voor het eerst in aanraking kwam met boeddhisme vanuit India, tijdens het bewind van Thothori Nyantsen. Gedurende de 3e eeuw verspreidde het zich naar het noorden van Tibet. De invloed van deze eerste stroming was beperkt en het ging om slechts enkele geschriften.

Rond 760 nodigde koning Trisong Detsen de boeddhistische meesters Shantarakshita en Padmasambhava uit om het boeddhisme in Tibet te introduceren en alle bekende geschriften te vertalen. Padmasambhava was degene die vooral het tantrisch boeddhisme naar Tibet bracht. Hij deed dit in overeenstemming met de lokale Bön-religie, waarmee de stichting van de school Nyingma een feit was.
bewerk 

Dalai lama

Tenzin Gyatzo foto 1

Tenzin Gyatso

De dalai lama is de hoogste spirituele leider in het Tibetaans Boeddhisme. De Tibetanen noemen hem ook wel Yishin Norbu en de bijnaam van de veertiende dalai lama is Kundun. Vroeger was de dalai lama de hoogste politieke leider van Tibet en tegenwoordig staat Tibet onder Chinees bewind sinds het Chinese leger het binnentrok in 1950-1. De term dalai lama duidt niet één enkele persoon aan maar een lijn van elkaar opvolgende leiders (tulku's) door reïncarnatie.

Overzicht
  1. Gendun Drub (1391 - 1474)
  2. Gendun Gyatso (1475 - 1542)
  3. Sonam Gyatso (1543 - 1588)
  4. Yonten Gyatso (1589 - 1616)
  5. Lozang Gyatso, "de grote vijfde" (1617 - 1682)
  6. Tsangyang Gyatso (1683 - 1706)
    Yeshe Gyatso (Mongoolse pretendent)
  7. Kelzang Gyatso (1708 - 1757)
  8. Jamphel Gyatso (1758 - 1804)
  9. Lungtok Gyatso (1806 - 1815)
  10. Tsultrim Gyatso (1816 - 1837)
  11. Khendrup Gyatso (1838 - 1856)
  12. Trinley Gyatso (1856 - 1875)
  13. Thubten Gyatso (1876 - 1933)
  14. Tenzin Gyatso (1935 - heden)
bewerk 

Panchen lama

Save the Panchen-lama

Gedhun Choekyi

De panchen lama is na de dalai lama de hoogste spirituele leider in Tibet. De titel Panchen betekent grote leraar en is afgeleid van het Sanskrietse woord Pandit dat leraar betekent en het Tibetaanse woord chenpo dat groot betekent.

Er is een controverse over de identiteit van de elfde panchen lama, omdat de Tibetaanse regering in ballingschap en de Chinese regering elk een andere panchen lama hebben aangewezen en de Tibetaanse kandidaat op 17 mei 1995 op zesjarige leeftijd is verdwenen.

Overzicht
  1. Khedrup Je, (1385-1438)
  2. Sonam Choklang Langpo, (1439-1504)
  3. Wensa Lobsang Dhondup, (1505-1564)
  4. Lobsang Choekyi Gyaltsen, (1570-1662)
  5. Lobsang Yeshi, (1663-1737)
  6. Palden Yeshi, (1738-1780)
  7. Lobzang Tenpai Nyima, (1781/1782-1854)
  8. Tenpe Wangchuk, (1855-1882)
  9. Erdeni Choekyi Nyima, (1883-1937)
  10. Lobsang Trinley Choekyi Gyaltsen, (1938-1989)
  11. panchen lama-controverse:
  • Gedhun Choekyi Nyima, (1989-?) (Tibetaanse kandidaat)
  • Erdini Qoigyijabu, (1990-heden) (Chinese kandidaat)
bewerk 

Gyalwa karmapa

Karmapa Urgyen Trinley Dorje1

Orgyen Trinley

Gyalwa karmapa, vaak afgekort tot karmapa, is de titel voor het hoofd van Kagyu, een van de vier belangrijkste scholen binnen het Tibetaans boeddhisme. Hij wordt verder erkend als de eerste tulku, ofwel bewust gereïncarneerde lama. De bron van de Kagyu wordt traditioneel begonnen bij Boeddha Vajradhara, die de linie overdroeg via de meesters Tilopa (989-1069), Naropa (1016-1100), Marpa (1012-1097) tot Milarepa (±1052-1135). Deze Kagyu-voorvaders worden gezamenlijk de gouden rozentuin genoemd.

Overzicht
  1. Dusum Khyenpa (1110 - 1193)
  2. Karma Pakshi (1204 - 1283)
  3. Rangjung Dorje (1284 - 1339)
  4. Rolpe Dorje (1340 - 1383)
  5. Deshin Shekpa (1384 - 1415)
  6. Thongwa Dönden (1416 - 1453)
  7. Chödrak Gyatso (1454 - 1506)
  8. Mikyö Dorje (1507 - 1554)
  9. Wangchuk Dorje (1556 - 1603)
  10. Chöying Dorje (1604 - 1674)
  11. Yeshe Dorje (1676 - 1702)
  12. Changchub Dorje (1703 - 1732)
  13. Dudul Dorje (1733 - 1797)
  14. Thekchok Dorje (1798 - 1868)
  15. Khakyab Dorje (1871 - 1922)
  16. Rangjung Rigpe Dorje (1924 - 1981)
  17. Karmapa-controverse:
  • Orgyen Trinley Dorje (1985)
  • Trinley Thaye Dorje (1983)
Tulku's/lama's/rinpoche's
GyutoMonks

Gyuto-klooster

AtishaBodhidharmaShenphen DawaKhenpo Tsewang DongyalRolpai DorjeRolpe DorjeChögyam TrungpaDagsay RinpocheDromtönTenzin DelekGampopaGonpabaGyaltsab JeLobsang Tenzin Choekyi GyaltsenGyalwang Drukpa (en) – Hsing YunKalachakrapadaKalu-rinpocheKetsang RinpocheDilgo Khyentse (de|en|fr) – LongchenpaMarpaMilarepaSakyong Miphammindrolling trichenNagarjunaNaropaNgawang NamgyalPadma DorjePadmasambhavaPhagspaPema ChödrönReting RinpocheJamphel Yeshe GyaltsenRingu Tulkushamarpasakya trizinShantarakshitaKhenchen Palden SherabTenzin PalmoLobsang TenzinTsongkhapaLobsang Samten (artiest)Lobsang Samten (lama)Tarthang TulkuTilopazes loka's (en) – termaTibetaans staatsorakelDorje Shugden-controverse

Dorje PhagmoGanden tripa

Nederlands taalgebied
JabzandambaWene Karmae Chö LingMaitreya Instituut

lotsawa's

Jinamitra (en) – Gö Lotsawa (en) – Kinthup (en) – MarpaRinchen ZangpoVairotsana (en)
Geen ondercategorieën.
gelugjonangpakagyukadamnieuwe kadampa-traditiekarma kagyu-linie lamrimnyingmarimésakyaStanza's van Dzyanvajrayanayogacara
bewerk 

Tibetaanse kloosters

Ganden monastery

Gandenklooster

AlchiAni TsankhungBuchasergyi LakangChangzhugChokriChokorgyelDergeDorje DrakDrepungDrigungDungkharDzogchenGajiuGandenJokhangJonangKarma Gon (en) – Karma Rolpai DorjeKathokKhorzhakKirtiKumbumLabrangLamalingLérab LingMenriMindrolingMuru NyingbaNamgyalNarthangNechungNgorPalchoPalpungPalyulRalungRamocheRetingRiwocheSakyaSamdingSamyeSangaSeraShaluShechenSimbilingSpitokSurmangTaboTaktshangTashilhunpoTriten NorbutseTsozong GongbaTsurphuYerpaYungdrung Ling
LadakhManiStones

Mani-stenen

De Tibetan & Himalayan Library (THDL) is een multimediale digitale bibliotheek die wordt bijgehouden door een internationaal team van wetenschappers van universiteiten en private organisaties, waaronder de Universiteit van Virginia en de Tibet-universiteit. De THDL is gericht op de Tibetaanse talen, geschiedenis, religie en de geografie van Tibet en de Himalaya.
Lees verder »


Huettenberg Lingkor-7

Lingkor in Hüttenberg (Oostenrijk)

Mune wall col

Tibetaanse inscripties van
Om mani padme hum

Geschiedenis van het boeddhisme

Mahayana
ontstaan en groei van het Mahayana

boeddhistische geschriften
dodenboekTibetaans boeddhistische canon (de|en)

godheden e.a. Tara (en) – yama (en) – acalaavalokitesvaraDorje ShugdenkáliiLhamo Latso (en) – mahasiddhatoornige godheid

heiligen
Palden LhamoPa Drengen Changchop Simpa (en) – Tibbetibaba (en)

termen
gesheluchtbegrafenistussenstaat van de droomtoestandtussenstaat van het stervensprocesvijf voorschriftenwiel van het Levenkalachakrabar dobhikkhukoramahamudramantraohmnathswedaswedanatantratermatertöntrikaya‎

Prayerflags

Gebedsvlaggen

bedevaart in Tibet en attributen
gebedsvlagwierrook (en) – gebedsmolenboeddhisme en vegetarismeklankschaalsjamankadorjejapa mala (en)

geluidsbestand
gereciteerde soetra's door monnikken in Ladakh Bestand:Intonning sutra in Ladack.ogg

andere religie
Een ander belangrijke religie in Tibet is bön. Tibetanen in ballingschap beschouwen dit tegenwoordig ook wel als de vijfde school in het Tibetaans boeddhisme.
dzogchenTibetaanse moslims (en)

overig

kum nyeVijf TibetanenSaswitha-yoga
Shigatse

Shigatse, Tibet

Portal Tibet
Portal Himalaya
Portal Yoga
Commons-logo Afbeeldingen
Bestand:Blank papyrus paper.jpg Tibetaanse literatuur
Bestand:Blank papyrus paper.jpg Tibetaanse cultuur
Bestand:Blank papyrus paper.jpg Tibetaanse muziek
Bestand:Blank papyrus paper.jpg Tibetaanse film
COÖRDINATOR GEZOCHT

De maker van dit portaal is zelf geen boeddhist en wil het bijhouden van het portaal graag uit handen geven aan iemand anders. Als je hier interesse in hebt, begin er dan gerust mee en als je ermee door wilt gaan, kun je het eventueel even melden op de overlegpagina.


Het is welkom wanneer u een artikel wilt schrijven, vertalen, aanvullen, corrigeren, maar ook wilt voorstellen. Indien u Wikipedia in de standaardinstelling gebruikt, lichten de niet aanwezige / nog gewenste artikelen rood op. Indien er wel Engels-, Duits- of Franstalige artikelen bestaan, zijn de links daarnaar erachter gezet. Wilt u zelf een artikel voorstellen, plaats het dan in een van de secties tussen [[...]]-haken of hieronder, door hierboven 'bewerk' te kiezen:

  • portaal:boeddhisme (de|en|fr)
  • ...

Portalen Religie

christendom - islam - jodendom - Tibetaans boeddhisme



Wikipedia
Deze pagina maakt gebruik van (een gedeelte) van Wikipedia. Het originele artikel is terug te vinden op Portaal:Tibetaans boeddhisme. De lijst van auteurs is te je vinden op page history. Net zoals de Religie Wiki is Wikipedia ook beschikbaar onder de voorwaarden van de GNU Free Documentation License.
Advertisement