Palmzondag, ook wel Palmpasen genoemd, is de laatste zondag van de vastenperiode (de zondag vóór Pasen), vanouds de tweede zondag van de Passietijd, maar vooral belangrijk als eerste dag van de Goede Week. Op Palmzondag wordt de blijde intocht van Jezus Christus in Jeruzalem gevierd.
Sinds de hervorming van de liturgiekalender na het Tweede Vaticaans Concilie wordt Palmzondag ook palmzondag van de passietijd des Heren genoemd. Passiezondag wordt in de Tridentijnse liturgie gevierd op de tweede zondag voor Pasen.
Geschiedenis[]
De gebeurtenis staat beschreven in de vier kanonieke evangeliën; Mattheüs 21:1-11, Markus 11:1-11, Lukas 19:28-44, en Johannes 12:12-19.
Zes dagen voor het Pascha, op de zevende van de maand Nisan, kwam Jezus in Bethanië en in Bethfagé. Die avond had hij diner met Lazarus en zijn zussen Maria en Martha. Twee van de discipelen werden erop uitgestuurd, naar "een tegenovergelegen dorpje", om een veulen op te halen "waar nog niemand op gereden heeft". Het veulen zou naast een ezelin staan; indien gevraagd moesten ze zeggen "dat de Heere het veulen nodig heeften dat Hij het ook weer terug zou brengen". 's Ochtends vroeg, op de achtste van de maand Nisan legden de discipelen hun mantels op de rug van het dier, waarna Jezus erop ging zitten en naar Jeruzalem reed. Langs de weg stonden mensen die riepen: "Hosanna, gezegend is Hij die komt in de Naam des Heeren! Gezegend zij het Koninkrijk van onze vader David, hetwelk komt in de Naam des Heeren! Hosanna in de hoogste hemelen! (Markus 11:9-10, Boek der Psalmen 118:25-26)" Ook spreidden ze hun mantels uit op de weg en haalden ze jonge takken van de bomen om die ook op de weg te leggen.
Na Jeruzalem binnengereden te zijn ging Jezus naar de tempel. Daar was het een drukte van belang; er werd gehandeld en geld gewisseld. Jezus joeg alle handelaars de tempel uit, hun tafels gooide Hij om. Na deze schoonmaak kwamen er allerlei zieken naar Hem toe die Hij genas. 's Avonds ging Jezus weer terug naar Bethanië.
Voorzegging[]
Zacharia 9:9-10: Verheug u zeer, gij dochter Sions! juich, gij dochter Jeruzalems! Ziet, uw Koning zal u komen, rechtvaardig, en Hij is een Heiland; arm, en rijdende op een ezel, en op een veulen, een jong der ezelinnen. En Ik zal de wagens uit Efraïm uitroeien, en de paarden uit Jeruzalem; ook zal de strijdboog uitgeroeid worden, en Hij zal den heidenen vrede spreken; en Zijn heerschappij zal zijn van zee tot aan zee, en van de rivier tot aan de einden der aarde (SV).
Palmzondag. Muurschildering, Khocho, Nestorische tempel, 683–770 AD (Museum voor Indische Kunst, Berlijn).
| Jaar | Westen | Oosten |
|---|---|---|
| 2008 | 16 maart | 20 april |
| 2009 | 5 april | 12 april |
| 2010 | 28 maart | |
| 2011 | 17 april | |
| 2012 | 1 april | 8 april |
| 2013 | 24 maart | 28 april |
| 2014 | 13 april | |
| 2015 | 29 maart | 5 april |
| 2016 | 20 maart | 24 april |
| 2017 | 9 april | |
| 2018 | 25 maart | 1 april |
| 2019 | 14 april | 21 april |
| 2020 | 5 april | 12 april |
Rooms-Katholieke traditie[]
In de Rooms-Katholieke Kerk wordt Palmzondag vanouds gevierd met de zegening van palmtakken, in onze streken vanwege het klimaat bijna altijd vervangen door buxustakjes. Na de zegening volgt dan een processie met traditionele gezangen die herinneren aan het volk dat "Hosanna" riep en Jezus met gejuich in Jeruzalem binnenhaalde. Deze muziek heeft, zoals de hele dag, een wat verdrietige ondertoon, vooruitlopend op Goede Vrijdag, de dag waarop Jezus door datzelfde volk verstoten werd. Dezelfden die "Hosanna" riepen op Zondag, zouden "kruisig Hem" roepen op Vrijdag. Enkele van deze beroemde Gregoriaanse antifonen zijn door verschillende componisten bewerkt tot polyfone muziekstukken, zoals Gloria laus et honor tibi sit en Pueri Hebraeorum. Na de Mis worden de gezegende palmtakken thuis achter het kruisbeeld gestoken. In de Katholieke Kerk is het gebruikelijk op deze dag voor het eerst het hele lijdensverhaal van Jezus te lezen; de tweede keer is op Goede Vrijdag. In de Tridentijnse liturgie wordt dat ook al op de zondag vóór Palmpasen, de passiezondag gedaan.
Protestantse traditie[]
Op deze zondag leggen in de protestantse kerken veel mensen openbare belijdenis van het geloof af. In sommige kerken gebeurt dit op de Tweede Paasdag of met Pinksteren. Vaak versieren kinderen een mooie palmpasentak en dragen die na afloop van de kindernevendienst mee terug in de kerk.
Lokale gebruiken[]
- Spaans-latijnse wereld: deze dag beginnen de processies van de Semana Santa, waarin het lijden van Christus wordt uitgebeeld. Overigens kennen enkele plaatsen in Nederland en België ook dit gebruik (hoewel soberder).
- België: in Hoegaarden wordt jaarlijks nog een palmezelprocessie gehouden.
Kinderlied[]
Palmpasen komt ook in het liedje Palm Pasen voor dat met palmpasen wordt gezongen, als de kinderen met een palmpasenstok traditioneel over straat lopen.
- palm palm pasen
- hei koerei
- over enen zondag
- krijgen wij een ei
- één ei is geen ei
- twee ei is een half ei
- drie ei is een paasei
Een paasstok heeft de vorm van een kruis. Bovenaan zit een gebakken broodje in de vorm van een haan, een broodhaantje. Aan de stok hangen kleurige slingers, evenals vruchten en noten.
|
Voor meer mediabestanden zie de categorie Entry into Jerusalem van Wikimedia Commons. |
Goede Week - Pasen
Palmzondag · Schorselwoensdag · Witte Donderdag · Goede Vrijdag · Stille Zaterdag · Paaswake · Pasen
| Pasen - Hemelvaart - Pinksteren | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|