| Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel | |
|---|---|
| stichtingsjaar | ± 35 na Chr. |
| zetel | Istanboel, Turkije |
| ritus | Byzantijns |
| taal | Grieks |
| aantal gelovigen | 5.000.000 |
| hoofd | Bartholomeus I, aartsbisschop van Constantinopel, het Nieuwe Rome en Oecumenisch Patriarch |
| katholieke tegenhanger | geen |
Het oecumenisch patriarchaat van Constantinopel (Grieks: Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, Oikoumenikó Patriarkheío Kōnstantinoupóleōs, Turks: Rum Ortodoks Patrikhanesi) behoort tot de Oosters-orthodoxe Kerken.
Geschiedenis[]
Volgens de overlevering predikte de apostel Andreas het christendom in Klein-Azië, meer bepaald in de gebieden rond de Zwarte Zee, in Thracië en Achaia. Hij wordt aanzien als de stichter van de kerk van Byzantium. Ook de apostel en evangelist Johannes en de apostel Paulus zouden in Klein-Azië de christelijke leer verspreid hebben. Het vroege christendom groeide voornamelijk in de hellenistische gebieden van het Romeinse rijk, waar Grieks de voertaal was.
Na de splitsing van Romeinse rijk in een westelijk en een oostelijk deel verplaatste Constantijn de Grote in 330 zijn hoofdstad naar de kleine stad Byzantium die onder de nieuwe naam Constantinopel uitgroeide tot de hoofdstad van het Byzantijnse imperium. In deze tijd werd de Kerk van Constantinopel eerst een aartsbisdom, daarna een patriarchaat en vervolgens een oecumenisch patriarchaat.
| Dit artikel past in de serie over de Orthodoxie | |
|
Ook bekend als | |
| |
|
De belangrijkste concilies Theologie | |
|
Patriarchaten | |
|
Autocephale Kerken | |
|
Liturgie | |
|
Personen | |
|
Kerkinterieur | |
|
Liturgische gewaden | |
In de vierde eeuw had deze Kerk kerkelijke jurisdictie over de vele christelijke gemeenschappen van Klein-Azië, Pontus en Thracië.
Door de uitbreiding van de politieke en culturele invloed van Constantinopel steeg ook het prestige van de Kerk van Constantinopel. Tijdens het Concilie van Constantinopel I (381) werd de titel van Patriarchaat toegekend en werd de Kerk van Constantinopel tweede in rang na Rome. Tijdens het Concilie van Chalcedon (451) werd de jurisdictie van Constantinopel uitgebreid over de zogenaamde “barbaarse” landen waarmee bedoeld werd de christelijke gemeenschappen in de diaspora buiten de grenzen van het keizerrijk en buiten de jurisdictie van andere autocephale kerken. Alzo ontstond de titel van oecumenisch patriarchaat. Eveneens werd bepaald dat Constantinopel niet meer tweede in rangorde was na Rome, maar – als "het nieuwe Rome" - op het zelfde niveau stond als het oude Rome.
In de achtste eeuw breidde de jurisdictie van het patriarchaat van Constantinopel zich verder uit. Het gebied tussen de Adriatische Zee en de rivier Nestos, het gebied tussen de Donau en het Rodopegebergte als ook het eiland Kreta vielen onder de bevoegdheid van het oecumenisch patriarchaat. Later werden ook de Slavische Kerken en de Russische Kerk toegevoegd.
In 1054 leidden de toenemende spanningen tussen het oosters en het westers christendom tot het Grote Schisma.
In de Ottomaanse periode werd de patriarch van Constantinopel aan het hoofd geplaatst van alle orthodoxe christenen binnen het Ottomaanse Rijk. Deze samenwerking tussen kerk en staat verhoogde de macht van het patriarchaat maar lag tevens aan de oorsprong van corruptie en intriges.
Met het ontstaan van meerdere autocephale lokale kerken kromp, in de loop der tijd, de bevoegdheid van het oecumenisch patriarchaat. Volgende Kerken werden (definitief) autocephaal: de Russisch-orthodoxe Kerk in 1589, de Grieks-orthodoxe Kerk in 1850, de Servisch-orthodoxe Kerk in 1878, de Roemeens-orthodoxe Kerk in 1885, de Albanees-orthodoxe Kerk in 1937 en de Bulgaars-orthodoxe Kerk in 1945.
De jurisdictie van het patriarchaat verkleinde eveneens ten gevolge van de emigraties – sedert 1922 - van de plaatselijke bevolking naar Europa, Amerika en Australië. In deze gebieden werden nieuwe kerkgemeenschappen gesticht.
Verspreiding[]
Het oecumenisch patriarchaat van Constantinopel heeft jurisdictie :
- in Turkije
- over de semi-autonome Kerk van Kreta
- over de kloostergemeenschappen op het schiereiland Athos
- over de metropool van de Dodekanesos
- over de Grieks-orthodoxen in de diaspora in Europa, Amerika, Oceanië en het Verre Oosten
- over diverse patriarchale stichtingen en centra in de gehele oecumene.
Het oecumenisch patriarchaat van Constantinopel is niet bevoegd voor :
- het Griekse vaste land en een aantal kleinere Griekse eilanden
- Cyprus
- Afrika
- Midden-Oosten
Wereldwijd worden 5 miljoen gelovigen geteld, waarvan 45 duizend in Turkije, 2,5 miljoen in de aartsbisdommen in Noord- en Zuid-Amerika en 700 duizend in het aartsbisdom Australië.
Het oecumenisch patriarchaat in België, Nederland en Luxemburg[]
Er is een aartsbisdom van Brussel en België en een exarchaat Nederland en Luxemburg. Metropoliet Panteleimon (Kontogiannis) is aartsbisschop en exarch. Hij wordt bijgestaan door 2 hulpbisschoppen Maximos (Mastichis) van Evmenia en Athenagoras (Peckstadt) van Sinope. Het aartsbisdom Belgiê telt 23 parochies. Het exarchaat Nederland en Luxemburg heeft 8 parochies, waarvan 5 in Nederland en 3 in Luxemburg en 1 klooster.
Daarnaast zijn er zowel in België als in Nederland 10 parochies behorende tot het Aartsbidom der Russisch-Orthodoxe Kerken in West-Europa (exarchaat van het oecumenisch patriarchaat). Zij ressorteren onder aartsbisschop Gabriël (de Vylder) van Komana met zetel te Parijs. Tot slot zijn er in België ook 3 Oekraïense parochies. Zij hebben een eigen bisschop Andrej (Peshko) van Krateia die resideert te Londen.
Op 29 juni 1957 werd het eerste Grieks-orthodoxe kerkgebouw, in traditionele stijl gebouwd, in Nederland, gewijd aan Nicolaas van Myra, ingewijd door bisschop Jakobos van Apamea. Dit gebouw staat aan de Westzeedijk in Rotterdam.
Zie ook[]
- Lijst van patriarchen van Constantinopel
- Lijst van bisdommen van het Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel
Externe links[]
- Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel
- Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel
- Website van het Grieks-orthodox aartsbisdom van België en exarchaat van Nederland en Luxemburg
- Aartsbisdom der Russisch-Orthodoxe Kerken in West-Europa
Bisschoppen van Byzantium:
Andreas de Apostel · Stachys de Apostel · Onesimus · Polycarpus I · Plutarchus · Sedecion · Diogenes · Eleutherius · Felix · Polycarpus II · Athenodorus · Euzoïs · Laurentius · Alypius · Pertinax · Olympianus · Marcus I · Filadelfus · Cyriacus I · Castinus · Eugenius I · Titus · Dometius · Rufinus I · Probus · Metrofanes · Alexander
Bisschoppen en aartsbisschoppen van Constantinopel:
Paulus I · Eusebius van Nicomedië · Paulus I · Macedonius I · Paulus I · Macedonius I · Eudoxius van Antiochië · Demofilus · Euagrius · Maximus · Gregorius I van Nazianze
Patriarchen van Constantinopel:
Nectarius · Johannes I · Arsacius van Tarsus · Atticus · Sisinnius I · Nestorius · Maximianus · Proclus · Flabianus · Anatolius · Gennadius I · Acacius · Fravitta · Eufemius · Macedonius II · Timotheus I · Johannes II van Cappadocië · Epifanius · Anthimus I · Mennas · Eutychius · Johannes III Scholasticus · Johannes IV Nesteutes · Cyriacus · Thomas I · Sergius I · Pyrrus I · Paulus II · Petrus · Thomas II · Johannes V · Constantijn I · Theodorus I · Georgius I · Paulus III · Callinicus I · Cyrus · Johannes VI · Germanus I · Anastasius · Constantijn II · Nicetas · Paulus IV · Sint Tarasius · Niceforus I · Theodotus I van Cassiteras · Antonius I · Johannes VII Grammaticus · Methodius I · Ignatius I · Fotius I · Stefanus I · Antonius II Kauleas · Nicolaas I Mysticus · Euthymius I Syncellus · Stefanus II van Amasea · Tryfon · Theofylactus · Polyeuctus · Basilius I Skamandrenus · Antonius III Studites · Nicolaas II Chrysoberges · Sisinnius II · Sergius II · Eustathius · Alexius I Studites · Michaël I · Constantijn III Lichoudas · Johannes VIII Xifilinus · Cosmas I · Eustathius Garidas · Nicolaas III Grammaticus · Johannes IX Agapetus · Leo Styppes · Michaël II Kurkuas · Cosmas II Atticus · Nicolaas IV Muzalon · Theodotus II · Neofytus I · Constantijn IV Chliarenus · Lucas Chrysoberges · Michaël III van Anchialus · Chariton · Theodosius I Borradiotes · Basilius II Carnaterus · Nicetas II Muntanes · Leontius Theotokites · Dositheus · Georgius II Xifilinus · Johannes X Camaterus · Michaël IV Autoreianus · Theodorus II Eirenicus · Maximus II · Manuel I Charitopoulos · Germanus II · Methodius II · Manuel II · Arsenius Autoreianus · Niceforus II · Germanus III · Jozef I Galesiotes · Johannes XI Bekkos · Gregorius II Cyprius · Athanasius I · Johannes XII · Nefon I · Johannes XIII Glykys · Gerasimus I · Jesaias · Johannes XIV Kalekas · Isidorus I · Calixtus I · Filotheus Kokkinos · Macarius · Neilus Kerameus · Antonius IV · Calixtus II Xanothopoulos · Mattheus I · Euthymius II · Jozef II · Metrofanes II · Gregorius III Mammas · Athanasius II · Gennadius II · Isidorus II Xanthopoulos · Sofronius I Syropoulos · Joasaf I · Marcus II Xylokaraves · Simeon I van Trebizonde · Dionysius I · Rafaël I · Maximus III Manasses · Nefon II · Maximus IV · Joachim I · Pachomius I · Theoleptus I · Jeremias I · Joannicus I · Dionysius II · Joasaf II · Metrofanes III · Jeremias II · Pachomius II · Theoleptus II · Mattheus II · Elias I · Theofanes I Karykes · Meletius I Pegas · Neofytus II · Rafaël II · Timotheus II · Cyrillus I Lucaris · Gregorius IV van Amasea · Anthimus II · Cyrillus II Kontares · Athanasius III Patelaros · Neofytus III van Nicea · Parthenius I · Parthenius II · Joannicus II · Cyrillus III · Parthenius III · Gabriël II · Parthenius IV · Theofanes II · Dionysius III · Clemens · Methodius III · Dionysius IV Muselimes · Gerasimus II · Athanasius IV · Jakobus · Callinicus II · Neofytus IV · Gabriël III · Neofytus V · Cyprianus I · Athanasius V · Cyrillus IV · Cosmas III · Jeremias III · Paisius II · Serafeim I · Neofytus VI · Cyrillus V · Callinicus III · Serafeim II · Joannicus III · Samuel I Chatzeres · Meletius II · Theodosius II · Sofronius II · Gabriël IV · Procopius I · Neofytus VII · Gerasimus III · Gregorius V · Callinicus IV · Jeremias IV · Cyrillus VI · Eugenius II · Anthimus III · Chrysanthus I · Agathangelus I · Constantius I · Constantius II · Gregorius VI · Anthimus IV · Anthimus V · Germanus IV · Meletius III · Anthimus VI · Cyrillus VII · Joachim II · Sofronius III · Joachim III · Joachim IV · Dionysius V · Neofytus VIII · Anthimus VII · Constantijn V · Germanus V · Meletius IV · Gregorius VII · Constantijn VI · Basilius III · Fotius II · Benjamin I · Maximus V · Athenagoras I · Demetrius I · Bartholomeus I
Algemeen: Bekering · Bijbel · Bisschop · Charisma · Dogma · Doop · Evangelie · Feestdagen · Kerk · Laatste Oordeel · Liturgie · Richtingen · Synode · Vergeving · Wederkomst · Zonde
Katholicisme: Biecht · Celibaat · Kapelaan · Kardinaal · Liturgisch vaatwerk · Maria · Mis · Pastoor · Paus · Priester
Orthodoxie: Icoon · Jezusgebed · Kruisverheffing · Patriarch · Pope
Protestantisme: Avondmaal · Belijdenis · Dominee · Kerkenraad · Reformatie
Geschiedenis van het christendom
