Maria of Maryam is in het Nieuwe Testament en in de Koran de moeder van Jezus. Volgens de christelijke traditie is zij de dochter van Joachim en Anna;[1] in de Koran wordt melding gemaakt van Imraan als haar vader.[2] Voor katholieken is zij de belangrijkste heilige. In de Rooms-katholieke Kerk en Oosters-orthodoxe Kerk, heeft Maria als Moeder van God een belangrijke rol in het geloofsleven. In de Orthodoxe Kerk is de gangbare uitdrukking voor Maria Moeder Gods en niet Maria. Er is binnen de theologie zelfs een complete discipline die zich speciaal op haar richt: de mariologie. Verschillende liturgische feesten en hoogfeesten worden ter ere van haar gevierd.
Levensloop van Maria volgens het christendom[]
Het Nieuwe Testament vermeldt dat Maria nog niet samenwoonde met Jozef maar wel verloofd was, toen ze zwanger werd en dat ze nog geen geslachtsgemeenschap hadden gehad. Maria was dus nog een maagd. Volgens de christelijke theologie is Jezus in de schoot van Maria ontvangen door de kracht van de Heilige Geest. De verloving gaf in het jodendom reeds de rechten in het huwelijk. Toch bleef de bruid in het ouderlijk huis wonen, totdat de bruidegom haar plechtig zijn woning binnenleidde. Hiermee werd het huwelijk als voltrokken beschouwd.
Het Evangelie volgens Matteüs beschrijft dat na de geboorte van Jezus, Jozef en Maria niet in Bethlehem bleven en ook niet naar Nazareth terugkeerden (wat volgens Lucas hun woonplaats was), maar naar Egypte vluchtten. Jozef was volgens dit evangelie namelijk via een droom gewaarschuwd, door een engel, dat koning Herodes, de aanstaande koning der Joden wilde vermoorden uit angst voor zijn eigen troon. Deze beging daartoe de kindermoord van Bethlehem. Na de dood van Herodes keerden Maria en Jozef terug naar Nazareth.
Hier groeide Jezus op onder de hoede van Maria en Jozef. Hij werd opgevoed in de joodse leer en leerde waarschijnlijk ook het beroep van zijn vader: timmerman. Jozef stierf volgens de traditie echter al op vrij jeugdige leeftijd, Maria als weduwe achterlatend. Bij het openbare optreden van Jezus wordt Maria nog dikwijls genoemd en ook bij de dood en verrijzenis van Jezus is zij aanwezig. Vervolgens zou ze nog aanwezig zijn geweest bij enkele vergaderingen van de apostelen.
Over haar verdere leven zijn verschillende verhalen in omloop. Maria moet ergens tussen 36 en 50 n.Chr. zijn overleden in Jeruzalem of Ephese. Hierbij zouden alle apostelen aanwezig zijn geweest behalve Thomas. Toen deze arriveerde was Maria's lichaam al begraven en om haar toch eer te bewijzen bezocht Thomas in zijn eentje haar graf. Volgens de traditie zou Thomas toen de tenhemelopneming van Maria hebben gezien. Daarbij zou hij van Maria haar gordel hebben gekregen. De overige apostelen geloofden dit niet totdat hij hen de gordel toonde en het lege graf.
Altijd maagd[]
Haar huwelijk met Jozef wordt als 'Jozefshuwelijk' nog altijd als terminologie gebruikt voor een geestelijke, niet-seksuele huwelijksgemeenschap. Het vroege geloof van de Oude Kerk en de kerkvaders, dat God de vrouw waaruit zijn zoon geboren werd zeker maagdelijk gehouden heeft, werd later steeds meer uitgewerkt. Het geloof dat Maria voor, tijdens en na de geboorte van Christus haar maagdelijkheid behield, wordt tegenwoordig nog doorgegeven door de katholieke en de orthodoxe Kerk.
De altijddurende maagdelijkheid van Maria werd ook nog door Maarten Luther en Johannes Calvijn aangehangen, maar tegenwoordig nemen veel protestantse christenen aan dat Maria en Jozef samen later ook andere kinderen zouden hebben gehad. Men beroept zich daarbij op meerdere teksten uit het Nieuwe Testament waar over de "moeder en broers" van Jezus gesproken wordt. Het oudste Griekse handschrift van 'adelphói', waar de Nederlandse vertaling (Matth. 13:55) spreekt van 'broeders van Jezus'. In de Aramese wereld werd bloedverwantschap vaak niet zo in graden uitgedrukt; neven en achterneven werden ook nog 'adelphoi' genoemd.
Volksdevotie[]
Het meest prominent is Maria aanwezig in de katholieke en orthodoxe volksdevotie waarin de Mariaverering een dominante plaats inneemt. Volgens de officiële kerkelijke leer kan Maria nooit de plaats van Jezus als Verlosser van de zonde vervangen en verwijst zij altijd naar Jezus als de werkelijke Middelaar tussen de mens en God. In de volksdevotie is de praktijk meestal dat Maria als 'toegankelijker' beschouwd wordt dan Jezus en meer aangeroepen wordt, zij het dan als 'voorspreekster'. Ook vinden vele gelovigen dat het vragen van gebed aan Maria noodzakelijk is, omdat hun eigen gebeden tot Jezus zo vaak verstrooid en niet vurig genoeg zijn. In de wereld zijn veel plaatsen waar uitdrukking wordt gegeven aan deze devotie. Paus Johannes Paulus II, die Maria zeer na aan het hart lag, legde zijn lot en dat van de wereld in de handen van de Moeder Gods; hij had een bijzondere devotie voor haar, en geloofde dat zij hem beschermd had bij de aanslag op zijn leven in 1981. Dit bracht hij in verband met de voorspellingen gedaan bij de verschijningen van Onze-Lieve-Vrouw van Fátima.
Het meest beroemd zijn de plaatsen waar Maria zou zijn verschenen: het Franse Lourdes (verschijning in 1858), Fátima in Portugal (1917) en Guadalupe in Mexico-Stad (1531). Het Duitse Kevelaer trekt veel Nederlandse pelgrims. In katholieke en orthodoxe landen zijn ontelbare nationale en regionale heiligdommen te vinden, maar ook in Nederland hebben talloze zogenaamde genadeoorden (bedevaartplaatsen) uit de middeleeuwen de reformatie overleefd (of zijn uit de doden verrezen in de 19e eeuw, zelfs in het "protestantse" Noorden. Daartussen treft men aan Onze Lieve Vrouwe ter Nood in Heiloo, Onze-Lieve-Vrouwe van Sevenwouden te Bolsward en Onze Lieve Vrouwe van Leeuwarden te Leeuwarden. Ook tegenwoordig ontstaan er steeds weer nieuwe bedevaartplaatsen van Maria, ook in Nederland. Zo vermeldt de databank van Nederlandse bedevaartplaatsen van het Meertens Instituut onder andere het ontstaan van de devotie tot Onze Lieve Vrouwe van Tilligte in 2002 en die tot de Bedroefde Moeder van Warfhuizen in 2003.
Een bijzonder kenmerk van de meeste van deze heiligdommen is de verering van Maria onder een bijzondere titel of epitheton. Zo zijn er bijvoorbeeld de Zoete Moeder van 's-Hertogenbosch en de Sterre der Zee van Maastricht (de twee meestbezochte bedevaartplaatsen van Nederland.) Ook bestaan er gebeden, de zogenoemde litanieën, die in feite bestaan uit louter zulke mariatitels met steeds de smeekbede "bid voor ons" daaraan gekoppeld.
Mariakapelletjes in de Nederlanden[]
Vooral in de van oudsher katholieke Nederlandse provincies Limburg en Brabant en in Vlaanderen kan men op veel plaatsen, vaak in oude stads- en dorpskernen maar ook verspreid over het platteland, kleine Mariakapelletjes aantreffen die door de plaatselijke bevolking, worden bezocht om een kaarsje op te steken en voor een moment van bezinning. Deze bevinden zich in Vlaanderen zeer vaak onder of bij een oude boom, op de plaatsen waar ooit in voor-christelijke tijden een boomheiligdom was. Ook in Nederland zijn veel dergelijke oorsprongen aangetoond.
Mariafeesten[]
Binnen de Rooms-katholieke liturgie bekleedt Maria een belangrijke positie qua gedachtenisfeesten, maar de eigenlijke gebeden en het Offer tijdens de Heilige Eucharistie blijven tot God de Vader gericht, met het smeken tot Jezus Christus. Toch wordt herhaaldelijk aan haar gebed voor de Kerk gerefereerd. De voornaamste Mariafeesten zijn:
- Maria Moeder van God (1 januari, octaaf van Kerstmis, hoogfeest);
- Maria Lichtmis (2 februari, feest);
- Onze Lieve Vrouw van Lourdes (11 februari, vrije gedachtenis);
- Maria Boodschap (Annunciatie) (25 maart, 9 maanden voor Kerstmis, hoogfeest);
- Maria-Visitatie of Maria Middelares (31 mei, feest);
- Onbevlekt Hart van Maria (derde zaterdag na Pinksteren, vrije gedachtenis);
- Heilige Maagd Maria van de berg Karmel (16 juli, vrije gedachtenis);
- Maria-Tenhemelopneming (15 augustus, het belangrijkste en oudste Mariafeest, hoogfeest);
- Maria Koningin (22 augustus, gedachtenis);
- Maria Geboorte (8 september, feest);
- De naam van de Heilige Maagd Maria (12 september, vrije gedachtenis);
- Onze-Lieve-Vrouw van Smarten (15 september, gedachtenis)
- Heilige Maagd Maria van de Rozenkrans (7 oktober, gedachtenis)
- Opdracht van Maria in de tempel (21 november, gedachtenis) en
- Maria Onbevlekt Ontvangen (8 december, 9 maanden voor Maria Geboorte, hoogfeest).
Maria wordt ook bijzonder herdacht in de maanden mei (mariamaand) en oktober (rozenkransmaand).
Maria in de islam[]
Islamitische theologie stelt ook dat Maryam (Arabisch: مريم) de moeder is van Isa en dat zij nog maagd was.
In de Koran wordt in twee soeras het verhaal van Maryam verteld: Soera Het Geslacht van Imraan 35-47 en Soera Maria 16-34, maar minder gedetailleerd dan in het Nieuwe Testament. Wel is het opmerkelijk dat het de enige vrouwennaam is die in de Koran genoemd wordt, zelfs vaker dan in de Bijbel. Verder zijn er slechts 8 soera's vernoemd naar een persoon, waarmee Maria een belangrijke status verwerft.
Volgens de Koran heette de vader van Maryam Imraan, maar de naam van haar moeder, de vrouw van Imraan, wordt niet genoemd. Daarnaast wordt Maryam "zuster van Harun" genoemd, wiens vader volgens de Tenach Amram (Arabisch: Imraan) is.
De Arabische naam Imraan wordt binnen de islam opgevat als een vertaling van de Hebreeuwse naam Amram. Hoewel de laatste letter van de namen niet gelijk is, is dit te verklaren, doordat binnen de fonologie zowel de 'm' als de 'n' een neusklank zijn. De gedekte klinkers van het Arabisch leveren doorgaans verschillen op in de transcriptie. Door deze gelijkstelling van namen wordt ook de persoon Imraan gelijkgesteld aan de persoon Amram, die in de Thora en het Oude Testament te boek staat als de vader van Mirjam, Mozes en Aäron. De identificatie "Imraan is Amram" kan worden ondersteund met de overweging dat Maryam en Mirjam in het Arabisch dezelfde naam is. Daarnaast wordt Maryam in de Koran ook "zuster van Harun (Aäron)" genoemd, wat overeenkomt met het gegeven dat Aäron de broer van Mirjam was. Tegen deze identificatie pleit dat Maria en Mirjam ongeveer 1500 jaar na elkaar leefden, zodat Imraan niet tegelijk de natuurlijke vader van Maryam en de vader van Mirjam kan zijn. Sommige arabisten komen tot de conclusie dat de Koran kennelijk verbanden legt die historisch gesproken niet 'kloppen', maar gaan er van uit dat het in de Koran niet om het geven van informatie is te doen, maar om het overbrengen van een boodschap.
Om deze tegenstrijdigheid op te lossen is wel geopperd dat de uitdrukking "zuster van Aäron" overdrachtelijk zou moeten worden opgevat. In deze opvatting wordt beweerd dat Imraan de vader van Aäron is en dus identiek met Amram, maar wordt een historische verwantschap bedoeld met Maria, niet een directe.
De overeenkomst tussen Imraan, Maryam en Harun enerzijds en Amram, Mirjam en Aäron anderzijds wordt wel aangegrepen om te bewijzen dat de Koran duidelijke fouten bevat, zoals in dit geval een anachronisme.
Verder maakt de Koran duidelijk dat haar vader Imraan vóór de geboorte van Maria was overleden en dat de profeet Zacharias haar in bescherming nam en grootbracht.
Zie ook[]
- Lijst van Maria- of Onze-Lieve-Vrouwekerken
- Heilige Familie
- Mariologie
- Moedergodincultus
- Mariaverschijning
- Moeder van alle goden
- Madonna (kunst)
- Matres
Externe link[]
- maria door vlaanderen gedragen Overzicht van beelden die nog rondgedragen worden tijdens een (veelal) jaarlijkse ommegang.
Referenties
|
|
Voor meer mediabestanden zie de categorie Maagd Maria van Wikimedia Commons. |
| Mariabedevaartsoorden | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
| Mariafeesten in de Katholieke Kerk |
|---|
|
Maria Moeder van God · Maria Lichtmis · Maria Boodschap · Maria Visitatie (ook wel: Maria Middelares) · Onbevlekt Hart van Maria · Maria van de berg Karmel · Maria Tenhemelopneming · Maria Koningin · Maria Geboorte · Heilige Naam van Maria · Onze-Lieve-Vrouw van Smarten · Maria van de Rozenkrans · Opdracht van Maria in de tempel · Maria Onbevlekte Ontvangenis · Maria van Altijddurende Bijstand |
| Christendom (portaal) | |
|---|---|
|
Drie-eenheid: Vader ∙ Zoon ∙ Heilige Geest |
ar:مريم العذراء arz:العدرا مريم az:Məryəm bar:D Jungfrau be:Марыя be-x-old:Багародзіца bg:Богородица br:Mari, mamm Jezuz ca:Maria, mare de Jesús cs:Maria (matka Ježíšova) cy:Y Forwyn Fair da:Jomfru Maria el:Παναγία eo:Dipatrino et:Maarja eu:Maria fa:مریم fi:Neitsyt Maria fr:Marie (mère de Jésus) ga:Muire gd:Moire gl:Virxe María he:מרים, אם ישו hi:मरियम (ईसा मसीह की माँ) hr:Sveta Marija hsb:Knježna Marija hu:Szűz Mária ia:Maria (matre de Jesus) id:Maria is:María mey it:Maria (madre di Gesù) ja:イエスの母マリア jv:Maria ka:მარიამ ღვთისმშობელი kn:ಸಂತ ಮೇರಿ ko:마리아 (예수의 어머니) ku:Meryem kw:Maria Wynn la:Maria (mater Iesu) li:Maria lmo:Maria, mader de Gesü ln:Maria ya Nazaleti lt:Marija (Jėzaus motina) lv:Jaunava Marija mk:Богородица Марија ml:പരിശുദ്ധ മറിയം ms:Maryam nah:María Ichpōchtli nn:Jomfru Maria no:Jomfru Maria nrm:Sainte Mathie pa:ਕੁਆਰੀ ਮਰਯਮ pl:Maria z Nazaretu pnb:مریم pt:Maria (mãe de Jesus) qu:Qullana Mariya ro:Fecioara Maria ru:Богородица si:මරියා (ජේසුස් තුමාගේ මව) simple:Mary (mother of Jesus) sk:Panna Mária sl:Devica Marija sq:Shën Maria sr:Марија (мајка Исусова) sv:Jungfru Maria sw:Bikira Maria ta:மரியாள் (இயேசுவின் தாய்) te:మరియమ్ th:พระแม่มารี tr:Meryem (İsa'nın annesi) uk:Діва Марія ur:مریم علیہا السلام vec:Maria (mare de Gesù) vi:Maria vls:Maria (moedre van Jezus) wa:Mareye (mame da Djezus) yo:Màríà (ìyá Jésù) zh:聖母瑪利亞