Religie kennis Wiki
Advertisement
Deel van een serie artikelen over het
Christendom
Christendom
..Pijlers
..Christelijke feesten

Kerst(mis) · Goede Week · Pasen · Hemelvaart · Pinksteren

..Geschiedenis en tradities
De eerste christenen · Algemene geschiedenis van het Christendom · Concilies · Geloofsbelijdenis · Marcionisme · Missie · Grote schisma · Kruistochten · Reformatie · Grote Geloofsafvallen · Opwekking · Restaurationisme · Unitarisme · Thomisme · Remonstranten · Congregationalisme
..Onderwerpen
..Belangrijke personen

Paulus · Petrus · Kerkvaders · Heiligen · Constantijn · Athanasius · Augustinus · Anselmus · Aquino · Palamas · Wyclif · Luther · Calvijn · Wesley · Arius · Marcion van Sinope · Paus

Christendom portaal

Marcionisme is het dualistische geloofstelsel dat afstamt van de leer van Marcion van Sinope, die rond het jaar 144 na Christus (115 jaar en 6 maanden na zijn kruisiging, volgens Tertullianus in Adversus Marcionem, XV) in Rome werd geëxcommuniceerd. Binnen het marcionistische stelsel geloofde men dat het christendom niet uit het het jodendom was voortgekomen.

Leer[]

De leer van Marcion was dat Jezus een tot dusver onbekende God had geopenbaard. De God van het Oude Testament was de auteur van het kwaad, een demiurg, die er alleen was voor de joden. Daar tegenover stond de God van het Nieuwe Testament, die vol was van genade en van iedereen hield en die zichzelf in Jezus openbaarde. Marcion meende dat Jezus niet geboren is, maar plotseling verscheen in Kapernaüm, rond 29. Jezus' ervaringen en lijden waren slechts schijn.

Marcion zag een sterke scheiding tussen geest en materie (dualisme) en aangezien de schepping niet door de goede God was gedaan, en de materie dus slecht was, geloofde hij niet in de wederopstanding des vlezes. Omdat de God van het Oude Testament de joden exclusief bevoordeelde, wees Marcion het complete Oude Testament af. Hij kon zich met de tegenstrijdigheden die er tussen de verschillende evangelieteksten bestonden blijkbaar moeilijk verzoenen: hij verwierp de 'pro-joodse' geschriften van het Nieuwe Testament: Matteüs, Marcus, Handelingen en Hebreeën (een brief die pas later aan Paulus werd toegeschreven en als zodanig omstreden is). Daarnaast verwijderde hij uit zijn Nieuwe Testament alles wat niet overeenkwam met zijn opvattingen, zodat hij uiteindelijk slechts een aangepaste versie van het Lucas en tien brieven van Paulus overhield. Hij zag Paulus als de enige apostel die het Evangelie niet had vervalst.

De Marcionisten stichtten hun eigen kerken, die Marcion strak organiseerde, met duidelijk gedefinieerde taken en functies. In het oosten bestonden die kerken nog tot in de vierde eeuw, in het westen verdween het sneller, aangezien het daar op één lijn werd gesteld met het Manicheïsme.

De Marcionisten worden in de geschiedschrijving vaak voorgesteld als een stroming uit de gnostiek. Voor dat standpunt pleiten met name de buitensporige nadruk op ascese, de afwijzing van lichamelijkheid (geen vlees, geen alcohol en een verbod op huwelijk) en het kosmisch dualistische wereldbeeld. Daarentegen pleit het letterlijk interpreteren van bijbelteksten juist tegen een indeling bij de gnostiek - een nadruk op symboliek en allegorie zoals in de gnostiek is Marcion geheel vreemd.

Invloed[]

In het christendom van de oudheid oefenden de Marcionisten invloed uit op de hoofdkerk. De door Marcion opgezette straffe hiërarchie in zijn tegenkerk heeft aantrekkingskracht uitgeoefend op de vorming van een hiërarchie in de hoofdkerk. Dat laatste geldt in elk geval voor de Romeinse kerk, aangezien de leiding van het bisdom in de tijd rond Marcions excommunicatie eerder collegiaal dan hiërarchisch georganiseerd was. De harmonisering van de canon door Marcion maakte een discussie over bijbelse hermeneutiek los, waarin de pluriformiteit en onderlinge tegenstrijdigheid van de canon in de hoofdkerk geaccepteerd werden. In het verlengde daarvan werd ook bewust het Oude Testament gehandhaafd, waardoor men de verworteling van het christendom in het jodendom affirmeerde. Tertullianus wijdde een werk aan de Marcionisten, waarin hij hun praktijken en denkbeelden heftig kritiseerde.

bg:Маркионизъм ca:Marcionisme cs:Markionismus eo:Marciono fa:مرقونیه fi:Markionismi he:מרקיוניזם ia:Marcionismo it:Marcionismo lt:Markionizmas pl:Marcjonizm pt:Marcionismo ro:Marcionism ru:Маркионитство sr:Маркионство zh:馬吉安主義

Advertisement