De Kruisweg (Via Crucis of Via Dolorosa in het Latijn) is een onderdeel van de totale traditie van het christelijke Paasfeest. Het is een nabootsing van de lijdensweg van Christus vanaf het gerechtsgebouw (het paleis van de Romeinse procurator Pontius Pilatus) tot op de heuvel Golgotha, plaats van zijn terechtstelling.
Het woord statie is afgeleid van het Latijnse woord statio, dat het staan of stilstaan betekent.
In de rooms-katholieke traditie is het sinds de 15e eeuw ook een godsdienstoefening, die onder andere op Goede Vrijdag plaatsvindt. Tijdens de Kruisweg gaan de gelovigen biddend en herdenkend langs veertien zogenaamde kruiswegstaties voorbij. Een kruiswegstatie is een schilderij of reliëf dat een scène uit de lijdensweg van Jezus en zijn stervensproces uitbeeldt. De godsdienstoefening wordt door auteurs aan verschillende bronnen toegeschreven. Zo zou de kruiswegoefening teruggaan op de H. Maagd Maria die in Jeruzalem de plaatsen van de Via Dolorosa bezocht. Algemeen wordt echter vooral de werkzaamheid van de H. Franciscus van Assisi verantwoordelijk geacht voor de verspreiding van de gebeden kruisweg.
Veertien kruiswegstaties[]
Vooral de Franciscanen, waaronder de franciscaan Leonard van Porto Maurizio, zijn verdienstelijk geweest in het oprichten van kruiswegen. Omdat het aantal staties hier en daar verschilde, bepaalde Paus Clemens XII (paus van 1730-1740) het aantal op veertien:
10e kruiswegstatie - Jezus wordt van Zijn klederen beroofd
Kathedraal van Santiago de Compostela, Spanje
| I. | Jezus wordt ter dood veroordeeld. | Mattheus 27:1, Markus 15:15, Lukas 23:25, Johannes 19:16 |
| II. | Jezus neemt het kruis op Zijn schouders. | Johannes 19:17 |
| III. | Jezus valt voor de eerste maal onder het kruis. | Staat niet in de Bijbel, maar er staat dat Jezus niet in staat was het kruis te dragen. |
| IV. | Jezus ontmoet Zijn Heilige Moeder. | Staat niet in de Bijbel, maar Maria was bij de kruisiging wel aanwezig. |
| V. | Simon van Cyrene helpt Jezus het kruis te dragen. | Mattheus 27:32, Markus 15:21, Lukas 23:26 |
| VI. | Veronica droogt het aangezicht van Jezus af. | Staat niet in de Bijbel |
| VII. | Jezus valt voor de tweede maal. | Staat niet in de Bijbel |
| VIII. | Jezus troost de wenende vrouwen. | Lukas 23:28-31 |
| IX. | Jezus valt voor de derde maal. | Staat niet in de Bijbel |
| X. | Jezus wordt van Zijn klederen beroofd. | Staat niet in de Bijbel, maar er staat dat de soldaten zijn kleren tijdens de kruisiging verdeelden. Mattheus 27:35, Markus 15:24, Lukas 23:34, Johannes 19:23-24, Psalm 22:18-29, |
| XI. | Jezus wordt aan het kruis genageld. | Markus 15:24, Lukas 23:33, Johannes 19:18 |
| XII. | Jezus sterft aan het kruis. | Mattheus 27:50, Markus 15:37, Lukas 23:46, Johannes 19:30 |
| XIII. | Jezus wordt van het kruis afgenomen. | Lukas 23:53, Johannes 19:38 |
| XIV. | Jezus wordt in het graf gelegd. | Mattheus 27:59-60, Markus 15:46, Lukas 23:53, Johannes 19:42 |
Op een aantal plaatsen is er later nog een statie aan toegevoegd, de zogenaamde paasstatie die uitbeeldt hoe Jezus Christus verrijst uit de doden, nadat Hij door het kruisoffer de mensen verlost heeft.
In 1741 werd de kruisweg verplicht in alle rooms-katholieke kerken.
Aan het verrichten van de kruisweg is door de pausen gedurende meerdere eeuwen een volle aflaat verbonden, onder de normale voorwaarden.
| Pasen - Hemelvaart - Pinksteren | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
Meer mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Kruisweg op Wikimedia Commons. |
als:Kreuzweg ca:Via Crucis cs:Křížová cesta eo:Via crucis fr:Chemin de croix gl:Viacrucis hr:Križni put (molitva) id:Jalan Salib it:Via Crucis ko:십자가의 길 la:Via Crucis lb:Kräizwee li:Kruusweeg lmo:Via Crucis lt:Kryžiaus kelias ml:കുരിശിന്റെ വഴി pl:Droga krzyżowa pt:Via Crúcis ru:Крестный путь sc:Via Crucis sl:Križev pot sv:Korsvägsandakt ta:சிலுவைப் பாதை th:ทางสู่กางเขน uk:Хресна дорога zh:苦路