Hieros gamos van Hera met Zeus, die zit op een rots (de mons Ida?) (Metope van de Heratempel in Selinunte). |
Hieros gamos tussen Hera, vergezeld door Iris, en Zeus (schets uit 1900 van een fresco te Pompeii). |
Alchemie. Uitbeelding van de fermentatio fase als hieros gamos. Houtsnede uit een achttiende-eeuwse uitgave van de Rosarium philosophorum. |
De hieros gamos (Oudgrieks: ἱερὸς γάμος / hieròs gámos) of hierogamie (ἱερογαμία / hierogamía of θεογαμία / theogamía) (heilige huwelijk) was in de mythologie van de Oudheid het huwelijk tussen een god en een godin, en in het bijzonder het symbolische ritueel waarin mensen deze goden voorstelden. Het betekende de vereniging van tegendelen. Het heilig huwelijk was ook de naam voor een ceremonie waarin een koning uit de Oudheid zijn macht en de vruchtbaarheid van zijn land handhaafde door gemeenschap te hebben met de priesteres van de vruchtbaarheidsgodin.
Het begrip komt ook in symbolische zin voor in de alchemie, de psychologie van Jung en het neopaganisme.
Nabije Oosten[]
 Zie ook Tempelprostitutie |
De hieros gamos van de koning met een godin zou zich voltrokken hebben in het 'heilige der heilige' van de tempel, die doorgaans aan de Moedergodin was gewijd. De koning verenigde zich met de Godin in de gedaante van de opperpriesteres van de tempel. Aan het ritueel van seksuele copulatie gingen heel wat ceremoniële handelingen vooraf. Het ritueel was een voorwaarde voor de voortzetting van de koninklijke macht. In het oude Egypte en in andere streken rond de Middellandse zee werd de koning in archaïsche tijden zelfs ritueel gedood, indien hij zich niet tot de opgelegde proeve waardig betoonde.
Het gebruik van de hieros gamos bestond reeds in Mesopotamië, Anatolië en het oude Kanaän. In het geval van het heilig huwelijk van de koning van een Soemerische stad en de hogepriesteres van Inanna was het doel praktisch: gewone burgers maakten gebruik van de gelegenheid om met hun wederhelften gemeenschap te hebben, opdat hun kinderen in de winter geboren zouden worden, wanneer er meer tijd voor hen beschikbaar was [1]
Griekse mythologie[]
In de Griekse mythologie is het belangrijkste voorbeeld het huwelijk van Zeus en Hera, dat gevierd werd in het Heraion van Samos,[2] en waarschijnlijk zijn culturele voorlopers. Sommige geleerden [3] willen de term beperken tot het naspelen, maar de meesten vatten er ook echte gemeenschap ter bevordering van de vruchtbaarheid onder. Voorbeelden zijn de oeroude vereniging van Demeter met Iasion in een driemaal geploegde voor, volgens Hesiodus[4] op Kreta, bakermat van veel oud-Griekse mythen.
Walter Burkert vond het bewijs het voorkomen van het heilig huwelijk in de Griekse cultus mager en onduidelijk: "In hoeverre het heilige huwelijk niet eenvoudigweg een zienswijze op de natuur was maar een handeling in een ritueel is moeilijk te zeggen" [5] Het bekendste voorbeeld van een ritueel heilig huwelijk werd opgevoerd tijdens de Anthesteria door de echtgenote van de Archon basileus, de koning van Athene, met Dionysus. Deze werd waarschijnlijk voorgesteld door diens priester of de basileus (koning) zelf in het Boukoleion op de Agora.[6]
De kortdurende mystieke vereniging brengt Dionysus opnieuw voort. In de Heroëncultus werden helden als Theseus en Heracles voorgesteld als halfgoden, voortgekomen uit de vereniging van een godin en een sterfelijke man.
Alchemie en Jungiaanse psychologie[]
| Zie ook Steen der wijzen en Heilige graal |
In de alchemie staat hieros gamos voor fermentatie. Carl Jung besprak het hieros gamos in zijn boek Wandlungen und Symbole der Libido uit 1912.
Neopaganisme[]
In Wicca is de Grote Rite een seksueel ritueel dat voortkomt uit het heilige huwelijk. Meestal wordt symbolisch uitgevoerd door een dolk met de punt vooruit in een schaal te leggen. Dit symboliseert de vereniging van man en vrouw in het heilige huwelijk. In de Britse oude Wicca wordt het ritueel soms in werkelijkheid uitgevoerd door een hogepriester en een hogepriesteres.
Zie ook[]
- Tantra
- Tempelprostitutie
- Akitu
- Qadishtu
Verder lezen[]
- H. Graillot, art. Hiéros gamos, in C. Daremberg - E. Saglio (edd.), Le Dictionnaire des Antiquités Grecques et Romaines, III.1, Parijs, 1900, pp. 177-181.
- Graves, R., Griekse mythen (legt de matriarchale samenleving en rituelen uit aan de hand van Griekse mythologie. Ook zijn andere boeken behandelen vaak de rituelen uit voorchristelijke samenlevingen.)
|
Voor meer mediabestanden zie de categorie Hieros gamos van Wikimedia Commons. |
Externe links[]
- The Hierosgamos Theme in the Images of the Rosarium Philosophorum, Karen-Claire Voss
- The Archetype of the Holy Wedding in Alchemy and in the Unconscious of Modern Man, Remo F. Roth, Ph.D.
Referenties
|
cs:Hieros gamos eo:Sankta Nupto fi:Hieros gamos fr:Hiérogamie it:Ierogamia ja:ヒエロス・ガモス pl:Hierogamia pt:Hieros gamos sk:Hieros gamos (rituál) sq:Hierogamia sv:Hieros gamos