De Heilige Geest wordt binnen het christendom beschouwd als de Geest van God. Samen met God de Vader en de Zoon van God vormt de Heilige Geest de Heilige Drie-eenheid. Volgens de algemene opvatting werd deze leer officieel vastgesteld op het Concilie van Nicaea in 325, maar de ideeën hieromtrent leefden al langer binnen de christelijke gemeenschap. De Heilige Geest wordt doorgaans gesymboliseerd in de vorm van een duif of een vuurvlam.
Bronnen in de Bijbel[]
Als het in de Bijbel om de Heilige Geest gaat worden daar soms ook andere benamingen voor gebruikt zoals de Geest des HE(E)REN/van de HEER of kortweg de Geest. Hoewel de Heilige Geest onder christenen vooral geassocieerd wordt met het Nieuwe Testament, is er in het Oude Testament ook op meerdere plaatsen sprake van de Geest van God. De Geest wordt in dat deel van de Bijbel steevast in verband gebracht met vooraanstaande personen uit het volk van Israël, zoals profeten en rechters. Enkele bijbelgedeeltes waarin deze Geest in het Oude Testament voorkomen, zijn:
- Genesis 1:2 - De aarde was nog woest en doods, en duisternis lag over de oervloed, maar Gods geest zweefde over het water. (wat geïnterpreteerd kan worden als "de Heilige Geest was er al vóór de schepping van de wereld). In de Nieuwe Bijbelvertaling wordt "Gods geest" enkel vertaald met "God".
- Richteren 13:25 - Tussen Sora en Estaol, waar de Danieten hun tenten hadden opgeslagen, werd hij (d.i. Simson) voor het eerst door de geest van de Heer tot daden aangezet (de Heilige Geest spoorde Simson blijkbaar aan om de dingen te gaan doen waarvoor hij geroepen was)
In het Nieuwe Testament blijft de hulp van de Heilige Geest niet langer voorbehouden aan joodse vooraanstaanden. Jezus voorspelde in het evangelie naar Johannes (16:7-15) dat de Heilige Geest over zijn volgelingen zou komen nadat Hijzelf vertrokken was.
- Dan zal ik de Vader vragen jullie een andere pleitbezorger te geven, die altijd bij je zal zijn: de Geest van de waarheid. De wereld kan hem niet ontvangen, want ze ziet hem niet en kent hem niet. Jullie kennen hem wel, want hij woont in jullie en zal in jullie blijven. (Johannes 14:16-17).
Hij legt daarbij uit dat zijn Geest de wereld zal overtuigen van zonde, gerechtigheid en oordeel. Hierover ontstaat onduidelijkheid, omdat vaak over het woord 'wereld' heen gelezen wordt. Volgens de christelijke uitleg zijn de zonden eenmaal weggenomen als het plaatsvervangende offer van Jezus door God aanvaard wordt. Daarna overtuigt zijn Geest o.a. van die ontvangen gerechtigheid (zie daarover Romeinen 8) en van het zoonschap (het behoren bij God, Galaten 4:6). Het inwonen van de Heilige Geest in de gelovige geldt ook als een onderpand, namelijk dat de gelovige eens het eeuwige leven zal krijgen (2 Korintiërs 5:4-5).
Deze "helper" (parakleitos in het Grieks) zou Jezus' volgelingen overal van op de hoogte stellen wat Jezus hen tijdens zijn leven op aarde had verteld, en zou hen tevens het nodige leren. Volgens hoofdstuk twee van het Bijbelboek Handelingen (tien dagen na de Hemelvaart van Jezus) wordt tijdens het joodse Wekenfeest de Heilige Geest uitgestort over alle gelovigen. Christenen vieren dit jaarlijks met Pinksteren waarbij herdacht wordt dat de Heilige Geest uitgestort werd en er in tongen gesproken werd.
Functie[]
De Heilige Geest wordt door Jezus genoemd als één van de twee dingen die elk persoon minimaal nodig heeft om het Koninkrijk van God binnen te kunnen gaan, de andere is de doop annex wedergeboorte (Johannes 3:5 en Titus 3:5). De Geest is Gods persoonlijke en krachtdadige aanwezigheid in de kerkelijke gemeente en in de gelovige. Het doel van de Heilige Geest is om de gelovigen steeds meer op Jezus te doen lijken. Het ontvangen van de Heilige Geest kan worden gekenmerkt door het 'spreken in tongen' of in een 'vreemde taal' (Handelingen 10:44). De Heilige Geest ontvangt men door geloof in het evangelie en het gebed voor de Heilige Geest (Lucas 11:13, Handelingen 19:6, Efeziërs 1:13).
Om het bovenstaande te realiseren geeft de Heilige Geest de gelovige twee dingen:
- Gaven van de Geest (charismata): vaardigheden om effectief als individuele gelovigen en als gelovige gemeenschap te functioneren (1 Korintiërs 12 en 14).
- Vruchten van de Geest: door het gebruikmaken van de Heilige Geest is de 'vrucht van de Geest' steeds sterker in de persoon aanwezig, zoals beschreven in het Bijbelboek Galaten 5.
Hernieuwde belangstelling[]
Alhoewel de Heilige Geest nooit helemaal uit beeld is geraakt binnen het christendom, zou men kunnen spreken van een hernieuwde grote belangstelling voor de derde persoon van God sinds het einde van de 19e eeuw, met name in Engeland en Beieren (Duitsland), als ook aan het begin van de 20e eeuw aan de Westkust van de Verenigde Staten.
Aan het begin van de 20e eeuw aan de westkust van de Verenigde Staten begon men weer oog te krijgen voor een volledige vervulling met de Heilige Geest die ook wel de doop in Heilige Geest wordt genoemd. In eerste instantie was dit hoofdzakelijk het exclusieve domein van het nieuwe kerkgenootschap van de Pinkstergemeenten maar van lieverlee breidde dit zich via de zogeheten Charismatische beweging ook uit naar de al langer bestaande kerken zoals allerlei andere protestantse denominaties en de Rooms-katholieke Kerk.
Een specifieke stroming met belangstelling voor de Heilige Geest zijn de apostolische gemeenten. Deze gemeenten ontstonden in Engeland, na gebedsdiensten van kerkgangers in de Presbyteriaanse Kerk en de Anglicaanse Kerk, die een vernieuwde uitstorting van de Heilige Geest afsmeekten. Op den duur is bij deze gebedsdiensten de gave van profetie tot uiting gekomen. Uiteindelijk is uit deze groepen gelovigen de Katholiek Apostolische Kerk ontstaan. Deze kerk bestaat feitelijk alleen nog maar in naam, maar zowel de Hersteld Apostolische Zendingkerk, alsook de Hersteld Apostolische Zendinggemeente, zijn een directe dochterkerk die ervan overtuigd zijn dat zij nog steeds de gaven van de Heilige Geest, zoals in de Bijbel beschreven, hebben.
In jodendom, islam en manicheïsme[]
In het jodendom[]
Roeach Hakodesj (Hebreeuws: רוח הקודש) in het jodendom is een figuurlijke manier om over God te spreken of over Goddelijke inspiratie die mensen genoten of genieten (als Roeach Hakodesj op iemand rust). De christelijke driedeling van God wordt gezien als veelgodendom, omdat God volgens het jodendom één is en geen aparte geest of kinderen heeft.
In de islam[]
Ook binnen de islam is er sprake van een heilige geest, de Roeh Al-Qoedoes (Arabisch: الروح القدس). Hier is sprake van het versterken van verschillende profeten, zoals Isa (Jezus), door God met de heilige geest. In Soera De Profeten 91 is sprake van het inblazen van de geest in Maryam (Maria). In de islamitische traditie wordt de heilige geest gebruikt voor de engel Djibriel (Gabriël). Ook de islam wijst de christelijke driedeling van God af, om dezelfde redenen als het jodendom dat doet.
In het manicheïsme[]
Mani, de stichter van het manicheïsme, beschouwde zichzelf als de Heilige Geest die troost brengt en wiens komst door Jezus was voorspeld. De hierna volgende passage uit het evangelie naar Johannes (hoofdstuk 16, verzen 12 t/m 15) waarin Jezus het over de Heilige Geest heeft, vatte hij op als van toepassing op hemzelf: "Nog veel heb ik u te zeggen, maar gij kunt het nog niet dragen. Doch wanneer Hij komt, de Geest der Waarheid, zal Hij u wijzen de weg tot de volle waarheid. Want Hij zal niet uit zichzelf spreken, maar wat Hij hoort zal Hij spreken en het komende zal Hij u verkondigen. Hij zal mij openbaren, want uit mijn wezen zal Hij nemen wat Hij u verkondigen zal. Alles wat de Vader in zich heeft, leeft in mij. Daarom heb ik u gezegd: uit mijn wezen neemt de Geest wat Hij u verkondigen zal." Het manicheïsme werd overigens later als ketterse leer veroordeeld.
Externe links[]
Vermelding van de Heilige Geest in de Bijbel:
Nieuwe Testament:
Algemeen: Bekering · Bijbel · Bisschop · Charisma · Dogma · Doop · Evangelie · Feestdagen · Kerk · Laatste Oordeel · Liturgie · Richtingen · Synode · Vergeving · Wederkomst · Zonde
Katholicisme: Biecht · Celibaat · Kapelaan · Kardinaal · Liturgisch vaatwerk · Maria · Mis · Pastoor · Paus · Priester
Orthodoxie: Icoon · Jezusgebed · Kruisverheffing · Patriarch · Pope
Protestantisme: Avondmaal · Belijdenis · Dominee · Kerkenraad · Reformatie
Geschiedenis van het christendom