| Eleonora | ||
| 1122-1204 | ||
| Bestand:Alienor.jpg | ||
| Hertogin van Aquitanië | ||
| Periode | 1137 | |
| Voorganger | Willem X | |
| Opvolger | Lodewijk VII | |
| Gravin van Poitiers | ||
| Periode | 1137-1204 | |
| Voorganger | Willem X | |
| Opvolger | Lodewijk VII van Frankrijk | |
| Koningin van Engeland | ||
| Periode | 1154-1189 | |
| Voorganger | Mathildis van Boulogne | |
| Opvolger | Berengaria van Navarra | |
| Engelse koningin-moeder | ||
| Periode | 1189-1204 | |
| Voorganger | Emma van Normandië | |
| Opvolger | Isabella van Angoulême | |
| Koningin-gemalin van Frankrijk | ||
| Periode | 1137-1152 | |
| Voorganger | Adelheid van Maurienne | |
| Opvolger | Constance van Castilië | |
| Hertogin van Gascogne | ||
| Periode | 1137-1204 | |
| Voorganger | Willem X | |
| Vader | Willem X van Aquitanië | |
| Moeder | Eleonora van Chatellerault | |
| Dynastie | Huis Poitiers | |
Eleonora van Aquitanië (Poitiers, Aquitanië, 1121 – Abdij van Fontevraud, Frankrijk, 1 april 1204) was de dochter van hertog Willem X van Aquitanië en Eleonora van Châtellerault. Door haar huwelijk met Lodewijk VII mocht ze zich enige tijd koningin van Frankrijk noemen. Later verruilde ze Lodewijk voor Hendrik II en werd zo koningin van Engeland. Aan de zijde van haar zoon Richard Leeuwenhart speelde ze die rol feitelijk ook.
Levensloop[]
Jeugd[]
In de periode waarin Eleonora opgroeide, kwam aan het Aquitaanse hof de hoofse cultuur tot ontplooiing. Haar grootvader Willem IX van Aquitanië staat, dankzij de poëzie die hij aan zijn buitenechtelijke avontuurtjes wijdde, te boek als de eerste troubadour van Europa en als we zijn latere collega's mogen geloven, was de jonge Eleonora zo ongeveer de intelligentste en mooiste vrouw van het middeleeuwse Europa. Na het plotselinge overlijden van haar vader mocht Eleonora zich bovendien hertogin van Aquitanië noemen. Het mag dan ook geen wonder heten dat de Franse koning Lodewijk VI, aan wiens zorg ze na haar vaders dood werd toevertrouwd, een huwelijk voor haar arrangeerde met zijn eigen zoon, de latere koning Lodewijk VII.
Koningin van Frankrijk[]
Enige dagen na het huwelijk stierf Lodewijk VI. De zestienjarige Eleonora was nu zowel hertogin van Aquitanië als koningin van Frankrijk. Ze wierp zich vol geestdrift op beide taken wat door sommige vazallen met bewondering, door anderen met ergernis werd ontvangen. Haar echtgenoot stond ondertussen bekend als een zeer vrome, timide man die zich voor staatsaangelegenheden graag op zijn vrouw verliet.
Kruistocht[]
Na een miskraam raakte Eleonora onder invloed van de vooraanstaande geestelijke Bernard van Clairvaux, die haar uitlegde dat haar losbandige levensstijl er de oorzaak van was dat ze geen gezond kind ter wereld kon brengen. Dit inzicht scheen Eleonora's religieuze belangstelling aan te wakkeren. De geboorte van haar eerste kind kan ze als een goddelijke bevestiging hebben opgevat. Toen haar echtgenoot aankondigde aan de Tweede Kruistocht te zullen deelnemen, besloot Eleonora hem te vergezellen. Na een legendarische entree in amazonedracht op een wit paard, bood ze in de Basiliek van Vézelay haar diensten aan aan Bernard van Clairvaux, de grootste voorvechter van de kruistochten. Ook 300 andere Aquitaanse dames waren volgens Eleonora bereid om zich in het Heilige Land met het verzorgen van gewonden bezig te houden. Het plan werd pas met enthousiasme ontvangen toen bleek dat ze bovendien 1000 gewapende Aquitaanse strijders in de aanbieding had. In 1147 werd met de Tweede Kruistocht begonnen.
De aanwezigheid van een regiment van 300 vrouwen tijdens de Tweede Kruistocht leverde onder tijdgenoten vooral veel hoongelach en pikante minstreelpoëzie op. In die poëzie werd veelvuldig gesuggereerd dat Eleonora tijdens haar verblijf in het Heilige Land de intieme banden met haar charmante oom Raymond van Poitiers tot voorbij de grenzen van het betamelijke had aangehaald. Ze steunde hem bovendien in zijn plan om Edessa aan te vallen, terwijl haar echtgenoot Lodewijk beslist Jeruzalem wilde bereiken om daarna Damascus te belegeren. Op het hoogtepunt van dit meningsverschil kondigde Eleonora aan dat haar huwelijk met Lodewijk onwettig was wegens te nauwe bloedbanden - destijds een populaire manier om een huwelijk te laten ontbinden. De inmiddels wat assertievere Lodewijk dwong op onhoofse wijze haar huwelijkstrouw af. De echtelieden keerden, op gescheiden schepen, naar huis terug.
Koningin van Engeland[]
In 1152 werd het huwelijk tussen Lodewijk en Eleonora ontbonden. Nog geen 2 maanden later was ze getrouwd met de tien jaar jongere Hendrik II van Engeland. In de periode tot 1166 kreeg ze niet minder dan tien kinderen.
In 1173 bleek het huwelijk tussen Eleonora en Hendrik weliswaar kinderrijk maar op persoonlijk vlak weinig succesvol: ze haalde haar drie zoons ertoe over om tegen hun vader in opstand te komen. Toen die opstand door Hendrik was neergeslagen zette hij Eleonora gevangen. Ze speelde pas weer een rol van betekenis nadat Hendrik in 1189 overleed en werd opgevolgd door hun beider zoon Richard Leeuwenhart. Net als bij Lodewijk VII het geval was geweest, ontpopte Eleonora zich als een steun en toeverlaat voor de koning. Tijdens diens kruisvaart nam ze zijn positie waar, waarvoor ze zelfs haar zoon Jan moest bevechten. Toen Richard op weg naar huis gevangen werd genomen was het Eleonora die zorgde dat hij vrijkwam, door het betalen van een borgsom van 100 Pond.
Tot aan haar laatste levensdagen speelde Eleonora een actieve rol in de Europese politiek. Ze reisde veel, speelde voor huwelijksmakelaar en hield zich intensief bezig met het landsbestuur. Na Richards dood werd ze de adviseur van diens opvolger, haar zoon Jan.
Af en toe trok ze zich voor haar rust terug in de abdij van Fontevraud. Daar stierf ze op 82-jarige leeftijd een natuurlijke dood.
Kinderen[]
Eleonora kreeg uit haar twee huwelijken de volgende kinderen:
- Bij Lodewijk VII:
- Marie (1145-1198), gehuwd met Hendrik I van Champagne
- Alice (1150 - na 1195), gehuwd met Theobald V van Blois-Chartres
- Bij Hendrik II:
- Willem (1153-1156)
- Hendrik de Jongere (1155-1183)
- Mathilde Plantagenet (1156-1189), gehuwd met Hendrik de Leeuw
- Richard Leeuwenhart (1157-1199), koning van Engeland
- Godfried, (1158-1186), hertog van Bretagne
- Eleonora (1162- 1214), gehuwd met Alfons VIII van Castilië (hun dochter Blanca van Castilië was de moeder van Lodewijk IX van Frankrijk)
- Johanna (1165-1199), gehuwd met (1177) Willem II van Sicilië en met (1196) Raymond VI van Toulouse
- Jan zonder Land (1167-1216), koning van Engeland
Literatuur[]
- Guus Pikkemaat: Eleonore van Aquitanië 1122-1204, een bijzondere vrouw in het zomertij der middeleeuwen
- Mireille Calmel: Le lit d'Aliénor
|
Voor meer mediabestanden zie de categorie Eleanor of Aquitaine van Wikimedia Commons. |
bg:Елеонор Аквитанска br:Eleanora Akitania ca:Elionor d'Aquitània cs:Eleonora Akvitánská cy:Eleanor o Aquitaine da:Eleonora af Aquitanien el:Ελεονώρα της Ακουιτανίας eo:Eleonora de Akvitanio et:Akvitaania Eleanor eu:Leonor Akitaniakoa fi:Eleonoora Akvitanialainen fr:Aliénor d'Aquitaine gl:Leonor de Aquitania he:אלינור, דוכסית אקוויטניה hu:Aquitániai Eleonóra angol királyné id:Aliénor dari Aquitania it:Eleonora d'Aquitania ja:アリエノール・ダキテーヌ la:Alienora (regina Angliae) no:Eleanora av Aquitaine nrm:Léionore d'Aqùitanne oc:Alienòr d'Aquitània pl:Eleonora Akwitańska pt:Leonor, Duquesa da Aquitânia ro:Eleanor de Aquitania ru:Элеонора Аквитанская simple:Eleanor of Aquitaine sk:Eleonóra Akvitánska sv:Eleonora av Akvitanien th:เอเลเนอร์แห่งอาควิเตน สมเด็จพระราชินีแห่งอังกฤษ zh:阿基坦的埃莉诺