Het Diatessaron ("een uit vier") is de belangrijkste 'harmonie der evangeliën', een samenvoeging van de verslagen van Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes, samengesteld (of tenminste bewerkt) door Tatianus in de 2e eeuw.
De harmonie van Tatianus sluit qua tekst nauw aan bij de vier evangeliën, maar zet de geschiedenissen in een nieuwe volgorde die verschilt van elk van die vier. Daarnaast zijn enkele conflicten opgelost, zo zijn de verschillende stamlijsten in Mattheüs en Lucas geheel weggelaten. En uiteraard zijn overeenkomstige verhalen samengevoegd tot één, zodat de tekstlengte van de harmonie ongeveer 72% van de lengte van de vier evangeliën samen is.
Een Syrische versie van dit werk is tot in de 5e eeuw van belang geweest in het Oosters christendom.
Het Griekse fragment uit Dura[]
Er is enige discussie of het Diatessaron het eerst in het Aramees of in het Grieks verscheen, maar in 1933 vonden archeologen in Dura-Europos een perkament dat daar tussen 254 and 256 begraven raakte. Carl Hermann Kraeling (Brooklyn, 1897) publiceerde dit in 1935 onder de titel A Greek Fragment of Tatian's Diatessaron From Dura (Een Grieks fragment uit Dura van het Diatessaron van Tatianus). De tekst in kwestie is het oudst bekende fragment van het Diatessaron, wat een Grieks origineel waarschijnlijk maakt.
Het Griekse fragment van 14 regels is opgebouwd uit fragmenten van alle vier de evangeliën:
| Grieks | Statenvertaling editie 1977 | verwijzingen |
|---|---|---|
| Ζεβεδαίου / καὶ Σαλώμη / καὶ γυναικες | ... van Zebedeüs / en Salome / en de vrouwen | Mt. 27:56 / Mk. 15:40 / Lk. 23:49b-c |
| αἱ συνακολουθοῦσαι αὐτῷ ἀπὸ τῆς | die Hem te zamen gevolgd waren van | |
| Γαλιλαίας ὁρῶσαι ταῦτα / καὶ | Galilea, en zagen dit aan. / En | Lk. 23:54 |
| ἡμέρα ἦν παρασκευῆς καὶ σάββατον ἐπέϕω- | het was de dag der voorbereiding en de sabbat nader- | |
| σκεν / ὀψίας δὲ γενομένης / ἐπεὶ ἠν παρασ- | de. / En toen het avond geworden was / daar het de voorberei- | Mt. 27:57 Mk. 15:42 |
| κευή, ὅ ἐστι προσάββατον / | ding was, welke is de voorsabbat, | |
| ἦλθεν ἄνθρωπος πλούσιος / βουλευτὴς ὑπάρχων | kwam een rijk man, / een raadsheer, | Mt. 27:57 / Lk. 23:50 |
| ἀπὸ Ἀριμαθαίας / πόλεως τῶν | van Arimathéa, / een stad der | [Mt. 27:57] / Lk. 23:51 |
| Ἰουδαίων / τοὔνομα Ἰωσὴϕ / ἀνὴρ ἄγαθος καὶ δί- | Joden, / met name Jozef, / een goed en recht- | Mt. 27:57 / Lk. 23:50a / Lk. 23:50c |
| καιος / ὣν μαθητὴς τοῦ Ἰησοῦ κε- | vaardig man, / die een discipel van Jezus was maar be- | Jh. 19:38 |
| κρυμμένος δὲ διὰ τὸν φόβον τῶν | dekt uit vrees voor de | |
| Ἰουδαίων / καὶ αὐτὸς / προσεδέχετο | Joden / en die ook zelf / verwachtte | Mt. 27:57 / Lk. 23:51b |
| τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ, / οὗτος ούκ | het koninkrijk Gods, / deze had niet | Lk. 23:51a |
| ἦν συνκατατεθειμένος τῇ βουλῇ | bewilligd in hun raad … |
Het Diatessaron in het Nederlands[]
In het Nederlands taalgebied is er het Limburgse Leven van Jesus of Luikse Diatessaron, een manuscript uit 1300 waarvan wel wordt gedacht dat het gebaseerd is op een Oudlatijnse versie van het Diatessaron van Tatianus.
Prof. Gilles Quispel heeft aangetoond dat de Diatessaron ten grondslag ligt aan vele evangeliënharmonieën die Angelsaksische en Friese missionarissen in de 7e en 8e eeuw gebruikten om de heidense Germanen in de Lage Landen te bekeren.
Andere versies[]
Het religieus episch gedicht De Heliand, geschreven omstreeks 825 in het Oudsaksisch is deels gebaseerd op het Diatessaron van Tatianus.
Externe links[]
- A Greek Fragment of Tatian's Diatessaron from Dura, Carl H. Kraeling, Georgias Press, ISBN 1-59333-368-4
- A further study of the Liège Diatessaron, Dr. D. Plooij, E.J. Brill Ltd. Leyden, 1925
ar:الإنجيل الرباعي ca:Diatessaron cs:Diatessaron fa:دیاتسارون fr:Diatessaron fy:Diatessaron it:Diatessaron no:Diatessaron pl:Diatessaron pt:Diatessarão sv:Diatessaron