Agnus Dei

Bestand:Agnus Dei, Nordisk familjebok.png

Agnus Dei, afbeelding uit het Nordisk familjebok

Het Agnus Dei maakt deel uit van het ordinarium van de Heilige Mis. Dit Latijnse woord staat voor het Lam Gods en verwijst naar Jezus Christus in zijn rol van de perfecte sacramentele opoffering die de zonden van de mens verzoent in de christelijke theologie. Het gebed stamt uit de oudjoodse tijd van de sacramentele opofferingen.

Het Agnus Dei of het Lam Gods wordt gezongen terwijl de priester het heilig Brood breekt en de vermenging plaats vindt: de priester laat een deeltje van de hostie in de kelk vallen.

In de kunst is het Agnus Dei de figuur van een lam dat een kruis draagt, symbool voor Jezus als Lam Gods. Deze voorstelling wordt vaak gebruikt in christelijke kunstwerken, waarvan het Lam Gods te Gent het beroemdste is.

Het Agnus Dei werd altijd gezongen en schijnt voor het eerst geïntroduceerd te zijn tijdens een mis door Paus Sergius I (687-701). De tekst van het Agnus Dei, die gebaseerd is op Johannes 1:29 waarin Johannes de Doper Jezus aanwijst als het Lam Gods, luidt als volgt:

Agnus Dei

Agnus Dei,

qui tollis peccata mundi,

miserere nobis.

Agnus Dei,

qui tollis peccata mundi,

miserere nobis.

Agnus Dei,

qui tollis peccata mundi,

dona nobis pacem.

Vertaling

Lam Gods,

dat wegneemt de zonden der wereld,

ontferm U over ons.

Lam Gods,

dat wegneemt de zonden der wereld,

ontferm U over ons.

Lam Gods,

dat wegneemt de zonden der wereld,

geef ons de Vrede.

In de Katholieke Kerk verwijst de term Agnus Dei ook naar een cakeje gemaakt uit was dat als paaskaars dient. Het is traditie dat de paus deze cakejes zegent op Beloken Pasen en ze dan verspreidt onder de gelovigen.

Nadat op het Tweede Vaticaans Concilie middels het document Sacrosanctum Concilium: Constitutie over de heilige Liturgie (4 december 1963) was besloten toestemming te geven de Mis naast het Latijn ook in de volkstaal te vieren, is er voor de Nederlandse en Belgische kerkprovincie een groot aantal composities verschenen van het Lam Gods, waarin veelal in wisselzang het gelovige volk het antwoord ontferm U over ons en Geef ons de Vrede meezingt. Zowel voor de Latijnse liturgie als de liturgie in de volkstaal werd hierbij in de Mis voor de overledenen het antwoord Dona eis requiem (sempiternam), Heer geef hem de (eeuwige) rust officieel afgeschaft.

Mediabestanden

Voor meer mediabestanden zie de categorie Agnus Dei van Wikimedia Commons.

ar:حمل الله bg:Агнец ca:Agnus Dei cs:Agnus Dei da:Agnus Dei eo:Agnus Dei fi:Agnus Dei fr:Agnus Dei gl:Agnus Dei hr:Jaganjac Božji id:Agnus Dei it:Agnus Dei ko:하느님의 어린 양 la:Agnus Dei nn:Agnus Dei no:Agnus Dei pl:Baranek Boży pt:Cordeiro de Deus ro:Agnus Dei ru:Агнец sr:Агнец sv:Agnus Dei sw:Mwanakondoo wa Mungu tl:Kordero ng Diyos (awit) vi:Kinh Chiên Thiên Chúa zh:羔羊頌