De Acht-Mei-beweging was een platform van organisaties van Nederlandse katholieken, dat in 1985 werd opgericht uit onvrede met de volgens hen regerende orthodoxe stroming in de Nederlandse Katholieke Kerk. Op 21 november 2003 werd ze overbodig geacht en opgeheven. Haar achterban was sterk in omvang afgenomen door ontkerkelijking en vergrijzing.
Aanleiding voor de oprichting[]
De aanleiding voor de oprichting was het bezoek van Paus Johannes Paulus II aan Nederland in 1985. In deze beweging werkte een groot aantal organisaties samen. De Acht-Mei-beweging hield haar eerste manifestatie op het Malieveld in Den Haag op 8 mei 1985.
Visie[]
De Acht-Mei-beweging wilde een antwoord formuleren op de toenemende secularisatie van de samenleving. Hoewel de aanleiding voor de oprichting in het pausbezoek lag, waren de redenen volgens de beweging vooral te zoeken in de ontevredenheid bij katholieke, kerkelijke en maatschappelijke organisaties met het kerkelijk beleid, dat zich tegen de veranderingen van het Tweede Vaticaans Concilie zou hebben gekeerd. De benoeming van enkele Nederlandse bisschoppen door Paus Johannes Paulus II heeft eveneens een concrete rol gespeeld bij de oprichting van de beweging. De beweging streed onder meer voor de afschaffing van het celibaat en propageerde vrouwelijke priesters en lekenpriesters. Met dit oogmerk richtte zij ook een commissie Mensenrechten in de Katholieke Kerk op. De organisatie verzette zich tegen de katholieke leer over voorbehoedsmiddelen, abortus en eveneens tegen de algemene katholieke huwelijksmoraal. Op maatschappelijk gebied streed de beweging voor erkenning van de rechten van vrouwen, homoseksuelen, asielzoekers en voor solidariteit met de Derde Wereld. In de theologie en dogmatiek bepleitte men het veroordeelde neo-modernisme.
De beweging pleitte voor de invoering van de radicale liturgische ideeën van Huub Oosterhuis, voor een meer antropocentrisch, slechts op de mens gericht geloofsleven, alsook voor afschaffing van de kerkelijke hiërarchie. Zij stond welwillend, maar ook vaak onkritisch, tegenover de oecumene, de bevrijdingstheologie en de feministische theologie. Sympathie was er ook voor marxistische bewegingen in katholieke kringen in zowel Oost- en westblok. Binnen de Acht-Mei-beweging was eveneens positieve aandacht voor het onpersoonlijke Godsbeeld zoals in de New Age-bewegingen te vinden is.
Dialoog met het Nederlands episcopaat[]
De relatie met de bisschoppen was steeds moeizaam en uit de gesprekken met het Nederlands episcopaat bleek hoe sterk de visie op het rooms-katholiek kerkbegrip van elkaar verschilde.
In 1995 trad er een beetje dooi op in de relatie tussen de Nederlandse kerkleiding en de AMB, toen na bemiddeling door Pax Christi Nederland de net benoemde bisschoppen Van Luyn (Rotterdam) en Muskens (Breda) deelnamen aan de manifestatie in het Haagse congrescentrum. Het daarop volgende jaar zette bisschop Muskens namens de bisschoppenconferentie uiteen waarom de bisschoppen zoveel moeite hadden met de organisatie.
Boegbeelden[]
Enkele boegbeelden van de beweging waren de feministisch theologe Catharina Halkes en de oud-voorzitters Hedwig Wasser en Wies Stael-Merkx. De laatste voorzitter was Henk Baars, werkzaam bij de Hervormde Diaconie.
De Acht-Mei-Beweging was voor vele niet-kerkelijken in de jaren '80 een symptoom van de verdeeldheid in de Katholieke Kerk. Binnen de Kerk gaf de beweging uitdrukking aan de worsteling van de Kerk met de secularisatie.
Opheffing[]
De laatste landelijke manifestatie vond plaats op 11 mei 2002 in de Jaarbeurs in (Utrecht). De opheffingsbijeenkomst vond plaats op 21 november 2003 in de doopsgezinde Singelkerk in Amsterdam.
Enkele voormalige leden van de Acht-Mei-beweging hebben zich sinds de opheffing verenigd in de werkgroep R.K.-Kerkplein. Ook de Mariënburgvereniging is qua gedachtegoed verwant aan de Acht-Mei-beweging. Het progressieve katholieke weekblad De Bazuin, dat vaak spreekbuis van de beweging was, is gefuseerd met het protestantse Hervormd Nederland met de naam VolZin.
Het verval en de vergrijzing van de modernistische en linkse 'vleugel' in de maatschappelijk als katholiek beschreven maatschappijdelen ging in het algemeen sneller dan in de meer conservatieve delen. Met name de vergrijzing en het star aangehouden maatschappij- en kerkbeeld uit de late jaren '60 en jaren '70 spelen parten.
Voorzitters[]
- Wies Stael-Merkx (1985-1992)
- Hedwig Wasser (1992-1998)
- Henk Baars (1998-2003)
Externe links[]
- Acht Mei Beweging op www.katholieknederland.nl
- De Acht Mei Beweging, tekening van Herman Focke verschenen in De Bazuin, 68(1985), nr. 19 (8 mei)