16e eeuw

Eeuwen:	15e eeuw · 16e eeuw · 17e eeuw
Decennia:	<- 1500-1509 1510-1519 1520-1529 1530-1539 1540-1549 1550-1559 1560-1569 1570-1579 1580-1589 1590-1599 ->

De 16e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 16e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 1501 tot en met 1600.

Belangrijke gebeurtenissen van de 16e eeuw[]

De Joden worden verdreven uit Spanje en Portugal. Ze trekken in alle windrichtingen en vestigen zich ten oosten in Thessaloniki, ten zuiden in Marokko, ten westen in Brazilië en ten noorden in de Nederlanden.
Luther stelt met 95 stellingen (Wittenberg) de misstanden in de Rooms-Katholieke Kerk aan de kaak.
De protestantse Reformatie
De katholieke vorsten trachten de protestantse ketterij te bestrijden met plakkaten en met vervolging door de inquisitie
Stichting van de Anglicaanse Kerk als staatskerk in Engeland (1534)
De godsdienstvrede van Augsburg laat de Europese vorsten vrij om met hun volk een kerkelijke richting te kiezen.
Het Concilie van Trente geeft de aanzet tot de Contrareformatie.
Begin van de Tachtigjarige Oorlog (1568)
De Bartholomeüsnacht (1572)
Het Edict van Nantes maakt in 1598 een tijdelijk einde aan de Franse godsdienstoorlogen.

Strijd van en moord op Willem van Oranje (1584).
Ontdekkingsreizen en stichting door Engeland en Frankrijk van kolonies in Noord-Amerika..
Spaanse Conquistadores maken een eind aan eeuwenoude beschavingen van Maya's, Azteken, Inca's en vele andere volkeren in Latijns-Amerika. Wie niet door het zwaard is gedood loopt grote kans om te bezwijken aan ziektes die de Spanjaarden hebben meegebracht, zoals de pokken en de pest.
Portugal exploreert en exploiteert de vaarwegen naar Azië.
Spaans-Engelse oorlogen, met in 1588 de ondergang van de Armada.
Engeland wordt onder het Huis Tudor een grote mogendheid.

De Renaissance in de kunstvindt haar hoogtepunt in de Hoog-Renaissance, gevolgd door de Laat-Renaissance.
Er ontstaat belangstelling voor de natuur. Vesalius bestudeert de lichaamsbouw van de mens, Michael Servet de bloedsomloop. Vorsten, wetenschappers en burgers gaan verzamelingen aanleggen van planten en dieren. Anderen geven boeken uit met tekeningen en beschrijvingen van natuurlijke soorten. Voorbeelden in de Nederlanden zijn Cornelis Clusius (botanicus) en Adriaan Coenen van Schilperoort (amateur-bioloog), die het zeeleven inventariseerde in zijn "Visboek".
Ontstaan van de Joodse Kaballa geschriften.

Bloei in Vlaanderen, Brabant en Amsterdam van de Rederijkerskamers, georganiseerde genootschappen voor dichtkunst, declamatie en toneel. Hun kunstbeoefening staat los van de Kerk.

Prijsrevolutie als gevolg van inflatie door het in de markt komen van Spaanse edelmetalen.
Antwerpen komt tot grote bloei, wat ten koste gaat van Gent en Brugge.
Amsterdam neemt de positie over van Kampen en Deventer als handelspartner van de Hanze. De stad ontwikkelt de Oostvaart, waarbij in steden als Lübeck en Dantzig haring en linnen wordt verhandeld tegen graan. Dat graan wordt gedeeltelijk weer doorgevoerd naar het zuiden, waar met de opbrengst wijn en zout worden ingekocht.

Enorme bevolkingsgroei die niet meer ondersteund kan worden door de beschikbare bronnen